Kuśnierz

Stan obecny

Własność prywatna

Historia

Dwór z XIX w.
Kuśnierz to wieś leżąca 11 km na południe od Strzelna. W dawnych wiekach nie istniała, dopiero w XIX w. powstał tu folwark, który należał do majątku i gminy w Kożuszkowie. Ok. 1885 r. do folwarku oprócz dworu i zabudowań gospodarczych należało 7 domów ze 104 mieszkańcami. W części wiejskiej było również 7 domów, zamieszkałych przez 70 osób (18 katolików, 52 ewangelików; 22 analfabetów). Jej właścicielami byli m.in. Akuszewski, Bieńkowski, a następnie (2. poł. XIX w.) Bolesław Józef Wincenty Moszczeński h. Nałęcz. Jego żoną była Teodora Moszczeńska, zmarła 31 grudnia 1866 r. i pochowana w Kościelsku. Dziedzic zmarł 25 listopada 1900 r. w Poznaniu. Mieli troje dzieci: Teodorę (1866-1922), zamężną za Gustawa Raszewskiego h. Grzymała (1857-1931); Stanisława (1856-1928), ożenionego z Joanną Goetzendrof-Grabowską h. Zbiświcz oraz Annę, zamężną za Adolfa Moszczeńskiego (1854-1893).
W 1894 r. Bolesław Moszczeński wystawił majątek na licytację. Na tzw. „subhaście” nabył go Władysław Izydor Pętkowski herbu Ostoja (1863-1946), syn Zenona i Joanny Tuchołki herbu Korzbok, dawny buchalter Banku Włościańskiego. W 1908 r. zmarł w wieku 81 lat jego ojciec Zenon, który pochowany został w Siedlimowie. Władysław Pętkowski dnia 14 XI 1899 r., w Wójcinie koło Strzelna, zaślubił Zofię Bronisławę Watta-Skrzydlewską herbu Samson (1867-1937). W 1907 r. w Kuśnierzu zmarła tejże matka - Zofia z Wilkońskich - którą pochowano w Wojnowie.
W 1909 r. dobra Pętkowskich w Kuśnierzu miały 551 ha obszaru, zaś do oszacowania podatku gruntowego wykazywano 2133 marki tzw. "czystego dochodu". Mieli oni syna Jana Władysława (1902-1981) – kolejnego właściciela Kuśnierza, ożenionego z Anną Graeve. Z tego związku pochodziły dzieci: Jan Hubert (ur. w 1938 r.) i Renata (ur. około 1940 r.). Majątek pod zarządem Jana Pętkowskiego w 1926 r. liczył 550 ha, w tym 308,31 ha ziemi uprawnej. W 1930 r. wieś liczyła 255 mieszkańców. Była tu gorzelnia należąca do majątku, a usługi kowalskie świadczył niejaki Wysocki.
Wielką „atrakcją” majątku były lwy sprowadzone przez właściciela, które oswojone, były łagodne jak baranki. „Zamieszkały” w innym majątku Pętkowskich - Woli Kożuszkowej (opis w naszym katalogu). Jeden z lwów, imieniem Simba, zwany był pieszczotliwie przez miejscową ludność „cymbałem” (Więcej o lwach i majątkach Pętkowskich można także przeczytać w publikacjach znanego regionalisty, pana Mariana Przybylskiego ze Strzelna).
W latach 1939-45 wieś nosiła nazwę Kunersfeld. Po okresie okupacji niemieckiej, w 1945 r. dobra Pętkowskich zostały przejęte przez Skarb Państwa Polskiego. We dworze mieściły się m. innymi mieszkania. Obecnie jest on własnością prywatną i został pieczołowicie odrestaurowany przez właścicieli.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór piętrowy z użytkowym mezaninem, nakryty łagodnym dwuspadowym dachem. Wzniesiony na planie prostokąta z długą parterową przybudówką w płd. elewacji. Fasadę od pólnocy zdobi wejście z kolumnowym gankiem podtrzymującym balkon. Elewacje ozdobione są gzymsami międzykondygnacyjnymi i boniowanymi narożnikami.

Park

Zadbany park z XIX w. o pow. około 2 ha. Rośnie tu cenny starodrzew, reprezentowany przez typowe parkowe gatunki. Spore połacie parku zostały wykarczowane, niegdyś był on znacznie większy. W jego centralnej części ozdobą jest śródparkowy staw.

Inne

Zabudowania gospodarcze i folwarczne z XIX i XX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011