Kołodziejewo

Stan obecny

Własność prywatna

Historia

Dwór z 1890 r.
Wieś wymieniona w 1378 r. w aktach kapituły gnieznienskiej jako antiqvuum Colodzeyewo - Stare Kołodziejewo, posiadłość ziemian z Trlaga. W 1379 r. było własnościa Stefana Trląskiego. W 1444 r. kolejny właściciel, Czembor de Dobeschewo rezygnował wieś bratu, Janowi, który występował także w ksiegach ziemskich z 1452 i 1487 r. jako "Johannes Rogala de Colodzeyewo". Z tego źródła pochodzi też informacja o istnieniu pierwszego drewnianego dworu. W XV w. był wspominany także Marcin - chłop z Kołodziejewa, zwolennik pogladów Jana Husa - reformatora religijnego z Czech. W XVI w. wśród właścicieli wsi wymieniani byli: Słupscy, Wilczyńscy i Spławscy. W 1566 r. we wzmiankach pojawił się Andrzej Zakrzewski, a w 1579 r. współwłaściciele: Jan Wilczyński i Jan Spławski. W połowie XVII w. pojawiło się tu po raz pierwszy nazwisko Gądeckich (Gąndeckich). W ich rękach dobra znajdowały się w całości lub częściowo do około poł. XVIII w. W czasach "potopu" szwedzkiego wieś oraz dwór wyludniły się, a ziemia leżała odłogiem. W latach 20. i 30. XVIII w. folwark wznowił produkcję zboża, eksploatację lasów i hodowlę owiec. Po 1. rozbiorze Polski Kołodziejewo znalazło się pod panowaniem pruskim. Rozpoczął się intensywny napływ kolonistów niemieckich. Kolejnym właścicielem (połowy wsi) został ok. 1756 r. Piotr Łakiński h. Pelikan, po nim majątek odziedziczyły jego dwie siostry. W 1758 r. wzmiankowany był tu także Szambelan von Kosmowski, który był założycielem wsi Dębowo (w 1785 r.) dla osiedleńców z Brandenburgii i Wüttenbergii. Kolejnym właścicielem wsi został Ludwik Nehring, który w miejsce biedniejszych Niemców próbował osiedlać ludność katolicką pochodzenia polskiego. Miejscowość zawdzięcza swój rozwój budowie kolei w latach 1872-1873. W tamtym czasie wieś stanowiła dominium o powierzchni 2433 mórg gruntów. W 1890 r. w centrum wsi wzniesiono dla Nehringów dwór i założono niewielki ogród. Majątek ten znajdował się w rękach Nehringów do końca I wojny światowej. Z kolei w północnej części wsi zwanej Langenhoff, znajdowało się założenie dworskie należące do pani Lange, a następnie do Brennera. Pod koniec XIX w. wzniesiono tu istniejący do dzisiaj dwór. Przy majątku znajdowała się kaplica, ogród i zagospodarowane stawy. W 1903 r. zarówno ten majątek, jak i dobra szlacheckie Starego Kołodziejewa zwanego Altraden w 1903 r. wykupiła Komisja Kolonizacyjna i rozparcelowała w 1904 r. W 1930 r. jako właściciel resztówki liczącej 54 ha wymieniany był Karol Arndt. Do dzisiejszych czasów nie zachował się dwór Nehringów, natomiast w północnej części wsi możemy podziwiać dworek Brennera odrestaurowany przez nowego właściciela.
Opracowanie na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Prawa zastrzeżone (M.K.)

Opis

Dwór eklektyczny, parterowy na planie prostokąta, z mieszkalnym poddaszem, oraz obszernym, piętrowym ryzalitem zwieńczonym trójkątnym szczytem. Główne wejście poprzedza portyk filarowy dźwigający balkon.

Park

Park z końca XIX w. o pow. około 1ha. Wśród zredukowanego drzewostanu rosną kasztanowce białe, jesiony wyniosłe, sosny pospolite i świerki srebrzyste. Spotkamy tu również pomniki przyrody - są to dwie lipy drobnolistne o obw. w pierśnicy 280 i 340 cm, oraz dąb szypułkowy o obw. 310 cm.
Drugim zabytkowym parkiem w Kołodziejewie jest założenie położone w centrum wsi, przy ulicy Ks. Kazimierza Mellera. Jego powierzchnia wynosi około 1,5 ha. Wśród cennego starodrzewu na uwagę zasługują okazy pomnikowe, ustanowione w 2010 r. Są to dwa dęby szypułkowe: "Mocarz" o obwodzie w pierśnicy 303 cm i "Kołodziej" o obwodzie 355 cm oraz robinia biała "Rosocha" o obwodzie 330 cm.

Inne

- Dworzec kolejowy przy linii nr 353 - Poznań Wschód - Żielieznodorożnyj, z 1905 r.
- Kościół p.w. św. Józefa z 1908 r., do 1945 r. ewangelicki, przyznany przez Komisję ds. Zarządzania Majątkami Opuszczonymi parafii rzymskokatolickiej jako \\\"ekwiwalent za zniszczenia wojenne\\\", ponieważ budowę kościoła rzymskokatolickiego przerwał wybuch 2. wojny światowej.
- Pastorówka z pocz. XX w.
- Zabytkowa zabudowa wsi z pocz. XX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011