Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Szembruk
2011, zdjęcie Marek Kujawa
Miniatura Szembruk

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Szembruk

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:grudziądzki
Gmina:Rogóźno
Rodzaj obiektu:Dwór

Rejestr zabytków

Zespół:dworski z końca XIX w., nr rej.: 590 z 14.06.1989

Stan obecny

W ruinie, prawdopodobnie własność J.S.T.

Historia

Dwór z końca XIX w.
Nazwa wsi jest polskim przyswojeniem wcześniejszej formy niemieckiej Schönbrück, pochodzącej od słów "schöne Brücke" ("piękny most"). Osadnictwo na tym terenie istniało już na przełomie X/XI w., a w obecnym miejscu nad Gardeją osada istnieje od końca XIII w. Pierwszy dokument lokacyjny wsi zaginął. W 1306 r. mistrz krajowy Konrad Sack ponownie nadaje Szembrukowi przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim. Sto lat później dokument potwierdza wielki mistrz Konrad von Jungingen oraz król Zygmunt I Stary w 1526 r. przekazując wieś pod zarząd rogozińskiego zamku. W tym czasie w Szembruku krzyżacy tworzą parafię i przystępują do budowy kościoła, prawdopodobnie murowanego, jednak lustracje zakonne po bitwach z Jagiełłą w 1410 r. wskazują, że kościół został spalony. Po pokoju toruńskim wieś należy do dóbr królewskich, a kościół zostaje odbudowany. Do 1466 r. wieś należała do komturstwa lub wójtostwa rogozińskiego, do 1590 r. do tamtejszego starostwa. Właściciele ziemscy wymieniani w tamtym okresie to Bobrowscy i Mełdzińscy. Najczarniejszy okres historii Szembruka i tamtejszego kościoła zaczyna się w czasie pierwszej wojny ze Szwedami, w 1628 r. Wojska z północy rabują zabytkowe wyposażenie, palą kościół i zabijają księdza. Kolejna wojna szwedzka przerywa i niweczy w 1659 r. odbudowę świątyni, która zostanie zbudowana na nowo dopiero w 1716 r. W kolejnych latach aż do rozbiorów wieś należała do królewskiej ekonomii z siedzibą na zamku w Rogóźnie. Pod koniec XVIII w. właścicielami majątku byli Rościszewscy. Brak jest wzmianek o budowniczych obecnego dworu. Właścicielami majątku była w tamtym czasie prawdopodobnie rodzina Działowskich, a ich zarządcami Karczewscy wywodzący się z rodów Samson i Jasieńczyk. Przedwojennym sołtysem wsi był Wojciech Lisiewicz. W 1933 r. właścicielem majątku był Adolf Blumberg.



Opis

Dwór wzniesiony był na planie prostokąta, murowany z cegły i otynkowany, piętrowy, nakryty dwuspadowym dachem i w całości podpiwniczony. Obecnie jego relikty nie umożliwiają odttworzenia pierwotnego wyglądu.

Park

Pozostałości parku z XIX w. z zachowanym starodrzewem.

Inne

Kościół drewn. o konstrukcji zrębowej na nowszym, kamienno-ceglanym podmurowaniu, z lat 1715-1716, dzwon z 1711 r.
Wały i fosa niewielkiego grodziska z przełomu X/XI w. na półwyspie jez. Kuchnia
Granitowy słup, pamiątka Układu Wersalskiego z 1919 r. na podwórku leśnictwa Zwierzyniec

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

iza s5 lat i 6 miesięcy temu
Ten obiekt powinien już dawno zostać zwrócony do Panstwa. Miało się tyle dziać a się nic nie dzieje.