Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Boguszewo
2011, zdjęcie Jarosław Piesczek
Miniatura BoguszewoMiniatura BoguszewoMiniatura Boguszewo

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Jarosław PiesczekWaldemar PotulnyAndrzej M

Boguszewo

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:grudziądzki
Gmina:Gruta
Rodzaj obiektu:Dwór

Rejestr zabytków

Obiekt:dwór obronny (ruina), nr rej.: A/155/70 z 25.10.1935

Stan obecny

Ruiny.

Historia

Dwór obronny z 1602 r.

Ruiny XVII wiecznego obronnego dworu szlacheckiego (w części wsi zwanej niegdyś Dąbrówką Szlachecką)Wieś Boguszewo stanowiąca dobra rycerskie. W źródłach historycznych wieś zwana: bona Boguschin (1293), Bogusch, Bagusch, Bogussewo (1495). Wzmiankowana po raz pierwszy w roku 1293 w przywileju dla pobliskiego Linowa. Wzmianka z roku 1391 informuje, że folwark jest własnością Zakonu i wchodzi w skład komturii radzyńskiej.
W latach 1417-1419 właścicielem folwarku jest Cuncze z Plemiąt, a w latach 1423-1425 Henryk Bankow, który zrzeka się folwarku na rzecz Zakonu w zamian za folwark w Orlu. W roku 1446 folwark znajduje się w rękach rodziny Merkyn, a 13 lat później wojewoda chełmiński i starosta radzyński Jan Dąbrowski nadaje wieś Annie Sokołowskiej i jej dzieciom. W roku 1700 wieś wzmiankowana jest jako własność Piotra Jana Czapskiego, starosty radzyńskiego i wojewody pomorskiego. Jego syn, Paweł Czapski, w roku 1772 został właścicielem Boguszewa i kompleksu Mełno, po nim właścicielem był jego brat Tomasz Czapski.
W 1799 r. cały majątek odziedziczyła księżna Urszula Radziwiłłówna, która następnie sprzedała go Tobiaszowi von Blumbergowi. Właściciel ten popadł w długi i Boguszewo stało się własnością Dyrekcji Banku Krajowego w Berlinie, która w 1835 r. sprzedała je wysokiemu urzędnikowi Henrykowi Bertramowi. W roku 1883 w Boguszewie osiadł Karol Henniges (jeden z założycieli Cukrowni Mełno).
Rok później właścicielem tych dóbr został Andrzej Jager, który krótko przed I wojną światową sprzedał je pruskiej Komisji Kolonizacyjnej. W 1880 r. wieś liczyła 6 dymów i 151 mieszkańców, a zabudowa koncentrowała się przy drodze na południowy wschód od zespołu dworsko-parkowego. Rozwinęła się znacznie po wybudowaniu w 1878 roku linii kolejowej, przy nowej drodze od stacji w kierunku północnym, która przecięła teren folwarku. Wieś zwarta o układzie wykształconym na przełomie XIX/XX wieku.
Dąbrówka Szlachecka - od roku 1921 część wsi Boguszewo. W źródłach historycznych zwana: bona Nauschuten (1293), Dameraw (1423-1424), Dambrowka (1570), Dąbrówkę (XVIII w.), Adlig Dombrowken. Pierwsza wzmianka prawdopodobnie dotycząca tej miejscowości pochodzi z roku 1293 i informuje, że graniczy ona z Linowem. Kolejna informacja pochodzi z ok. 1423-1424 roku i podaje, że miejscowość stanowi własność rycerską, wchodzącą w skład komturii pokrzywieńskiej. W roku 1440 wymieniany jest Mikołaj z Dąbrówki, współdziałający ze Związkiem Pruskim. Od ok. połowy XV wieku miejscowość zaczeła należeć do rodu Dąbrowskich. W roku 1570 majątek stanowił własność Sokołowskich, rodziny prawdopodobnie skoligaconej z Dąbrowskimi. W roku 1700 właścicielem wsi był wojewoda pomorski Piotr Jan Czapski. W roku 1801 Maria Czapska-Radziwiłłówna wydzierżawiła majątek Tobiaszowi von Blumbergowi. W roku 1830 Dyrekcja Banku Krajowego w Berlinie (który zajął te dobra za długi) sprzedała Dąbrówkę Szlachecką, Rywałd i Szczuplinki urzędnikowi Henrykowi Bertramowi. W roku 1921 Dąbrówka Szlachecka stała się częścią wsi Boguszewo.

Opis

Dwór stoi na nizinnym terenie przy jeziorze o nazwie Dąbrówka. Piętrowy murowany z cegły w stylu renesansowym, o czym świadczą nieistniejące dziś szczyty i sterczyny zachowane na starych fotografiach i rysunkach. Świadczyć też o tym może umieszczona na jednym ze szczytów data 1602 r.

Dziś z dawnej świetności dworu nie pozostało nic. Resztki dolnych partii murów porośnięte są zielskiem i krzakami. Dwór w Boguszewie już w XIX w. był nie zamieszkały. Przekształcono go w kuźnię i spichlerz. Zaniedbany popadał w ruinę, aż do stanu dzisiejszego.

Dąbrówka Szlachecka była gniazdem rodu Dąbrowskich, który wydał kilku wojewodów oraz bohatera z czasów napoleońskich gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. Jednak Dąbrówka zmieniła właścicieli już w XVI w.

Jako wiano Anny Dąbrowskiej, Dąbrówka, Boguszewo i okoliczne dobra przeszły w ręce Sokołowskich herbu Pomian. To im należy przypisać budowę dworu. Po 1667 r. majątek przejęli Hutten Czapscy i władali nim do końca XVIII w. Zachowany opis majątku z 1776 r. wymienia dwór murowany, browar, karczmę, siedem chałup dla robotników rolnych i chatę przy lesie dla stróża leśnego .W 1801 r. Dąbrówkę wraz z Boguszewem kupił Tobiasz von Blunberg. Od 1821 r. właścicielem tego kompleksu dóbr rodziny Czapskich został Bank Berliński, który w częściach je rozsprzedawał.

W 1830 r Dąbrówkę Szlachecką oraz Rywałd i Szczuplinki kupił od Banku za 66 000 talarów Henryk Bertram.

W 1921 r., a więc już za władzy polskiej, Dąbrówka Szlachecka została wcielona do Boguszewa.

tekst: Mariusz Dolhan 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Jarosław Piesczek12 lat i 11 miesięcy temu
Strasznie zapuszczony, służy mieszkańcom za wysypisko śmieci a szkoda bo to co zostało jest bardzo ładne
Krzysztof Brochocki9 lat i 4 miesiące temu
Sołtyska Boguszewa już rozpoczęła starania o uporządkowanie terenu dworu.