Żerniki

Stan obecny

Mieszkania lokatorskie, własność UG. w Kruszwicy

Historia

Dwór z poł. XIX w.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1357 r., kiedy to wymienia się Antoniego z Żernik, w związku z rozgraniczeniem Ciechrza i Sławska oraz Rzadkwina i Strzelna. Wśród właścicieli żernickich dóbr wymieniani są Grudzińscy, Makowieccy (1560 r.), Stanisław Kaczkowski (1789 r.), Wilamowitz (1893 r.) oraz Klaus von Heydebreck (1909 r.). Dwór był rozbudowywany w 2 poł. XIX w. Na przełomie XIX i XX w dobudowano skrzydło południowe. Od 1946 r. majątek stał się własnością Skarbu Państwa Polskiego. W latach 1950-1960 istniała tu Spółdzielnia Produkcyjna. Okres powojenny, to okres postępującej dewastacji, zarówno dworu, jak i niegdyś urokliwego, dziewiętnastowiecznego parku. W 1976 r. dwór przeszedł nieznaczny remont. Po rozwiązaniu Spółdzielni Produkcyjnej rozebrano budynki folwarczne, wybudowano silosy oraz domy mieszkalne, zaś dawne brukowane podwórze zamieniono na pola uprawne (1984 r.). Rozebrano również płoty i bramy.

Opis

Dwór późnoklasycystyczny, piętrowy, wybudowany na rzucie litery "L" z dwuspadowym, mansardowym dachem. Późniejsza piętrowa przybudówka nakryta dachem płaskim dostawiona jest do wschodniego szczytu korpusu głównego. Obydwie elewacje zdobią nieznaczne ryzality zwieńczone trójkątnymi szczytami. Niegdyś przed elewacją frontową dworu, znajdował się podjazd z ozdobnym klombem.

Park

Park z końca XIX w. o pow. 5,5ha. Park obecnie jest zdewastowany. Wycięto tu wiele cennych drzew celem pozyskania opału, w pobliżu dworu pojawiły się szopy oraz wygrodzone ogródki warzywne, zaś nadmiernie rozwijające się samosiewy prawie całkowicie zatarły dawny układ dróg i ścieżek. We wschodniej części zachował się staw okolony starymi topolami oraz młodszymi wierzbami białymi. Największe skupisko drzew znajduje się na zapleczu dworu oraz na obrzeżach parku. Są to głównie klony pospolite, jesiony wyniosłe, kasztanowce białe, wierzby białe oraz lipy drobnolistne, spośród których wyróżniają się swoimi rozmiarami okazy pomnikowe, w poczet których zostały zaliczone trzy topole białe o obwodzie w pierśnicy 350-420cm, oraz lipa drobnolistna o obwodzie 400cm i kasztanowiec biały o obwodzie 330cm. Najstarsze drzewa w parku mają 100-120 lat.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011