Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Wójcin
zdjęcie Marek Kujawa 2009
Miniatura WójcinMiniatura WójcinMiniatura Wójcin

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek KujawaJoanna Mojaforma

Wójcin

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:mogileński
Gmina:Jeziora Wielkie
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Własność ANR.
ZDP objęty wpisem do ewidencji zabytków

Historia

Dwór z 1926 r.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1065 r., z dokumentu nadania klasztorowi benedyktynów z Mogilna. Nadanie to zostało potwierdzone w 1193 r. przez Mieszka Starego. Po zniszczeniach dokonanych przez Krzyżaków na pocz. XIV w. klasztor mogileński postanowił założyć w tym miejscu nową wieś. W 1359 r. król Kazimierz Wielki wystawił dokument zezwalający opatowi Borzysławowi na wykarczowanie lasów koło Wójcina. W tamtym czasie dokonano też pierwszej lokacji wsi na prawie niemieckim. Z 1360 r. pochodzi pierwsza wzmianka o tutejszej parafii. Na początku XVII w. wieś należała do Wilkostowskich. Na przełomie XVII i XVIII w. została spustoszona przez Szwedów oraz zarazy. Zaczęła odradzać się w latach 1720-1730. W 2. połowie XIX w. właścicielami Wójcina była rodzina Przybyłowicz. Kolejnym posiadaczem majątku został Włodzimierz Watta-Skrzydlewski herbu Samson (1825-1888), ożeniony z Zofią Wilkońską z Wilkonic herbu Odrowąż. Mieli siedmioro dzieci z których majątek odziedziczył Ignacy (1849-1919). Wykupił on 350-hektarowe dobra od pozostałych spadkobierców i stał się jedynym właścicielem wsi. Miał jeszcze brata, Tadeusza, który nabył Teresin od hrabiny Anieli Potulickiej. Ożeniony był 1-o v. z Józefą Sąchocką z którą miał córkę Cecylię i syna Konstantego, 2-o v. z Haliną Marcinkowską z Szelejewa, z którą miał pięcioro dzieci: Włodzimierza (1890-1963) ożenionego z Haliną Mejer, Marię (1894-1973) zamężną za Leonarda Bernsdorfa-Melanowicza, Bogusława ożenionego ze Stefanią Heleną Graever, Jadwigę (1901-1903), Antoniego (1904-1957) ożenionego z Haliną Teodorą Hoppe i Annę (1910-1981) zamężną za Bolesława Jarosza. Siostrą Włodzimierza Skrzydlewskiego była Maria, również mieszkająca w wójcińskim dworze, która w 1885 r. zaślubiła dyrektora cukrowni z Miejskiej Górki - Stanisława Oskara Smorawskiego. W 1911 r. Ignacy Watta - Skrzydlewski dokupił 312 mórg z folwarku Günthera w Krzywym Kolanie. W 1926 r. właścicielem majątku był już jego syn Włodzimierz ożeniony ze wspomnianą Haliną Mejer (1892-1978), córką Józefa i Leonii Zofii Żórawskiej. Areał gruntów majątku liczył wówczas 417 ha, w tym 307,5 ha ziem uprawnych, 56 ha łąk i pastwisk i 50 ha wód. Czysty dochód gruntowy wynosił 1468 talarów. W 1926 r. wzniesiony został dla Skrzydlewskich obecny dwór. Włodzimierz i Halina mieli pięcioro dzieci: Krystynę (1919-2002) zamężną za Zygmunta Dobrzańskiego herbu Sas i następnie za Jerzego Organiściaka, Barbarę (1920-2007), Jerzego Ignacego (1922-1978) ożenionego z Danutą Mejer, Augustyna Józefa (1926-1994) ożenionego z Hanną N. i Teresę Jadwigę (1927-2000) zamężną za N. Jarosza. W 1930 r. wieś była gminą w powiecie strzelińskim i liczyła 728 mieszkańców. Oprócz majątku należącego do Skrzydlewskich we wsi znajdowały się dwa mniejsze gospodarstwa należące do Józefa Kaźmierczaka (50 ha) i Gustawa Rusta (300 ha). We wsi było Kółko Rolnicze, wiatraki należące do S. Michalskiego i W. Orlikowskiego oraz karczma W. Janowskiego. Usługi dla ludności świadczyli: kołodzieje L. Jędrusiak i J. Zachwieja, kowale: W. Czubachowski, W. Kędzierski i F. Sarnowski, piekarz J. Kozłowski, rzeźnik J. Orlikowski, stolarz Malinowski oraz szewcy: A. Glanc i M. Januszek. W latach 2. wojny światowej wieś przejęli Niemcy, a po 1945 r. stała się ona własnością Skarbu Państwa Polskiego. W majątku utworzono Spółdzielnię Produkcyjną, a po jej upadku Państwowe Gospodarstwo Rolne. Następnie w pałacu funkcjonowała Gromadzka Rada Narodowa. Obecnie jest on własnością prywatną.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Teki Dworzaczka (Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Wielka Genealogia Minakowskiego.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór piętrowy, wzniesiony na rzucie prostokąta, na podmurówce kamiennej, murowany z cegły i otynkowany. W osi wejściowej nieznaczny ryzalit zwieńczony trójkątnym szczytem, poprzedzony wejściem z półokrągłym gankiem podtrzymującym balkon, poprzedzonym tarasem z resztkami tralkowej balustrady i schodami. Od str. ogrodowej znajduje się ryzalit poprzedzony gankiem i schodami. Dachy lekko dwuspadowe z użytkowym mezaninem. Elewacje posiadają skromny detal architektoniczny.

Park

Park z XIX w. o pow. około 1,5ha. Czysty i zadbany park z zachowanym starodrzewem. W parku dominują krajowe gatunki drzew. Znajdują się tu także pomniki przyrody: dąb szypułkowy, wiąz szypułkowy o obw. w pierśnicy 290cm oraz lipa drobnolistna o obw. 290cm. Ozdobą parku jest niewielki staw. Przy drodze głaz, który jest również pomnikiem przyrody, o obw. 310cm.

Inne

Stodoła, spichlerz ze stajnią.
Kościól neobarokowy pw. św. Jana Chrzciciela z 1916 r.
Dwie szkoły mur., z poł. i z końca XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Marek Kujawa7 lat temu
Przepraszamy za pomyłkę. Oczywiście Retkowscy mieszkali w Wójcinie gm. Piotrków Kujawski.