Wola Stanomińska

Stan obecny

Własność prywatna

Historia

Pałac z pocz. XX w.
Najwcześniejsza wzmianka o wsi pocho­dzi z 1489 r., kiedy to jej właścicielem był Paweł Wolski. W 1583 r. wieś podzielono między 5 człon­ków rodziny Wolskich, z których każdy miał po 1 łanie ziemi. W 1695 r. część wsi była królewszczyzną, a część własnością szlachecką. W 1720 r. Wola Sta­nomińska była własnością Konstantego Wolskiego. W 1846 r. właścicielem wsi był S. Lewrenz. W la­tach 1851-1860 majątek należał do Franciszka Wysieckiego. W 1861 r. przeszedł na własność rodziny Kunkel i pozostawał w jej posiadaniu do 1890 r. Od 1891 do 1901 r. właścicielem majętności był Bruno Hagen. W 1901 r. przeszła w ręce Ludwiga z Kawęczyna, po którym dziedziczyła w 1911 r. jego żona Klara Ludwig z domu Brantych. W 1929 r. dziedziczył jej syn Ryszard Ludwig. W 1946 r. ma­jątek przejął Skarb Państwa Polskiego.
Od XV do XVIII w. Wola Stanomińska na­leżała do województwa inowrocławskiego. W 1489 r. we wsi znajdowało się kilka folwarków szlachec­kich. Oprócz licznej szlachty, wieś zamieszkiwał tylko 1 chłop. W 1598 r. dziesięcinę z folwarku pobie­rał pleban z Brudni. W latach 1655-1660 zniszczenia gospodarcze spowodowała wojna polsko-szwedzka. Spustoszeń dokonała także wojna północna z lat 1700-1721. W 1772 r. w wyniku I rozbioru Polski wieś znalazła się w zaborze pruskim. W la­tach 1807-1815 należała do Księstwa Warszawskie­go. W 1815 roku przeszła pod panowanie Prus. Ok. 1890 r. zajmowała 272ha. We wsi były 4 cha­łupy, w których mieszkało 96 osób, w tym 83 katoli­ków i 13 protestantów. Na początku XX w. rząd pruski wydzielił okręg łowiecki o powierzchni 272 ha. W 1905 r. wybudowano do Woli Stanomińskiej drogę. W 1919 r. wieś znalazła się w granicach II Rzeczypospolitej. W latach 20-tych XX w. zajmowała obszar 271ha. W 1931 r. we wsi mieszkały 102 osoby. W 1933 r. wieś została włą­czona do gminy obwodowej Dąbrowa Biskupia. W latach 1939-1945 wieś znajdowała się pod okupacją Niemiec hitlerowskich, spod której została wyzwolona w styczniu 1945 r.
Pałac został wybudowany w latach 1920-1925, gruntownie remontowany w latach 1973-1974.

Opis

Pałac neobarokowy. Jest to budynek dwukondygnacyjny, przekryty dachem czterospadowym. Do narożnika płd. - wschodniego przylega pięcioboczna wieża przekryta dachem baniastym. Część środkowa budowli jest wysunięta ryzalitem przed lico muru w formie ganku wspartego na 7 kolumnach, zwieńczonego neobarokowym frontem. Do elewacji północnej przylega mała dobudówka o ścianach szachulcowych.

Park

Park z końca XIX w. o pow. około 2ha. Od strony północnej, południowej i zachodniej pałac otoczony jest parkiem, w którym rośnie cenny starodrzew, reprezentowany głównie przez jesiony wyniosłe, lipy drobnolistne, wiązy i dęby szypułkowe. Dzięki staraniom obecnych właścicieli założenie powoli odzyskuje dawną świetność.

Inne

Spichlerz oraz dwojak.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011