Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Tomkowo
Zdjęcie Miecia Postołowska 2010
Miniatura TomkowoMiniatura TomkowoMiniatura Tomkowo

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Tomkowo

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:rypiński
Gmina:Wąpielsk
Rodzaj obiektu:Dwór

Rejestr zabytków

Zespół:dworski z 2 poł. XIX w.
Obiekt:dwór (ruina), nr rej.: A/635 z 8.12.1978
Park:nr rej.: A/636 z 8.02.1985

Stan obecny

Gospodarstwo agroturystyczne \"Dworek w Tomkowie\". Właścicielami są państwo Marzanna i Andrzej Gawlik.

Historia

Dwór z XVIII w.
Nazwa miejscowości pochodzi od imienia syna Franciszka Cissowskiego - Tomasza. Franciszek, właściciel pobliskiego Półwieska, założył tu folwark w 1835 r. Przekazał go Tomaszowi w 1857 r. oraz powiększył o kolejne osady: Jakubkowo i Wydmuchowo. Tomasz Cissowski w 1865 r. nabył duże dobra ziemskie z ośrodkiem w Świedziebni koło Górzna. Wiosną 1864 r. podczas powstania styczniowego udzielił pomocy i schronienia grupie około 70 powstańców, którzy pod Tomkowem sforsowali rzekę Drwęcę. To dla niego wzniesiono tu obecny, murowany pałac. W 1896 r. Cissowski sprzedał majątek Edwardowi Rudowskiemu herbu Prus II. Na przełomie XIX i XX w. pałac został przebudowany. Od 1918 r. majątek przejął Jan Rudowski, który w okresie II Rzeczypospolitej był posłem i senatorem. Na ziemi dobrzyńskiej był znanym i cenionym działaczem społecznym, gospodarczym i politycznym, który, m.in. zorganizował Rypińskie Okręgowe Towarzystwo Rolnicze. Działał także aktywnie w Radzie Nadzorczej Młyna Spółdzielczego w Rypinie oraz w Zarządzie Spółdzielni Mleczarskiej ROTR. Rudowski był głębokim entuzjastą lotnictwa, miał uprawnienia lotnicze oraz własny samolot, na którym oblatywał swój majątek. W 1923 r. Jan rozdzielił posiadany majątek na Półwiesk Mały oraz Tomkowo z przyległościami Kołat, Popielarz i Wiązewo. W 1930 r. został wybrany posłem na Sejm III kadencji (1930?1935) z listy państwowej nr 1 (BBWR) w okręgu wyborczym nr 9 (Płock). Wyrokiem z 9 maja 1931 roku Sąd Najwyższy unieważnił wybory w Płocku, wskutek czego Rudowski (wraz z 4 innymi posłami) utracił mandat. W wyborach uzupełniających, przeprowadzonych 25 czerwca 1931, ponownie został wybrany na posła. W Sejmie był przewodniczącym komisji rolnej, członkiem komisji budżetowej i komisji komunikacyjnej. W 1935 r. został senatorem IV kadencji (1935?1938) powołanym przez Prezydenta RP Ignacego Mościckiego. W tej kadencji pracował w komisji budżetowej i prawniczej. Wkrótce po wybuchu wojny został wysiedlony przez Niemców z Półwieska i został rządcą w Łubkach. Będąc rotmistrzem rezerwy działał (pod pseudonimem Czarny) w Okręgu Pomorskim ZWZ-AK. Został aresztowany przez Niemców w 1943 r. i osadzony w obozie koncentracyjnym w Stutthofie. Przeżył tam do ewakuacji obozu zimą 1944/1945. Zginął 2 lutego 1945 r. koło wsi Sierakowo pod Lęborkiem w czasie marszu ewakuacyjnego. Został pogrzebany w przydrożnym rowie przez tamtejszego sołtysa. Po zakończeniu wojny córka Zofia pochowała ojca na cmentarzu w Sierakowie.

Opis

Budynek piętrowy, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, murowany z cegły i otynkowany, z drewnianymi stropami. W fasadzie zdobią go dwa czterokolumnowe portyki, zwieńczone trójkątnymi frontonami. Dach dwuspadowy z użytkowym poddaszem i mieszkaniami w szczytach, kryty blachą.

Park

Park krajobrazowy połączony z lasem tworzącym od strony wschodniej rezerwat przyrody \"Tomkowo\" z licznymi pomnikowymi modrzewiami. Rezerwat obejmuje obszar ok. 15 ha, na którym chroni się las grądowy. Obok dworu znajduje się duży śródparkowy staw.

Inne

Zabudowania gospodarcze

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011, na podstawie tekstu Henryka Miłoszewskiego, \"Romantyczne dzieje pewnej urokliwej wsi\", Nowości, 10.06.2009 r.

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.