Szewno

Stan obecny

Mieszkania

Historia

Pałac z 1907 r.
Szewno w XIV i XV w. było wsią rycerską należącą do komturstwa świeckiego. Za czasów krzyżackich, każdy dziedzic Szewna był zobowiązany do służby zbrojnej. Pierwszym właścicielem tej wsi był Missilmir von der Schebe. Na długiej liście właścicieli wymieniany jest m.in. Władysław Odonicz, chorąży Jesho von Schebe (1421 r.) i Augustyn von der Schebe - członek Towarzystwa Jaszczurczego (około 1448r.). W 2 poł. XVI w. Szewno stanowiło własność Dekanatu świeckiego. Od 1649 r. należało do W. Krupockiego, od 1676 r. do Jana Stefana Komorskiego z Jasieńca, a potem do Jana Franciszka Tuchołki. Wśród późniejszych właścicieli wymieniany jest Albrecht Lewiński (1713 r.), Wojciech Czarnolęcki (1773 r.), Jan Kazimierz Schuhmacher (1844 r.), Schwarcenberger (od 1865 r.), w 1890 r. Juliusz Krojanker (kupiec z Bydgoszczy) , od 1890 r. Georg Gormatler, który wraz z Szewnem kupił również Tuszyny. Kolejnym właścicielem był Oskar Mende (od 1903 r.). Za jego panowania wieś przyjęła nazwę Mendenau i dla niego wybudowano tu obecny pałac i założono park. Po 1945 r. w dworze funkcjonował szpital żołnierzy radzieckich. Od 1947 r. aż do lat 90-tych XX w. użytkownikiem dóbr własności Skarbu Państwa Polskiego były PGR-y.

Opis

Pałac eklektyczny o cechach lekko klasycyzujących. Korpus główny wybudowany na wysokich piwnicach, na planie kwadratu z prostokątną przybudówką od strony wschodniej i wieżą w płd.-zach. narożu głównego korpusu. W osi wejściowej umieszczone są półokrągłe schody zamknięte murkami, oraz półokrągły portyk kolumnowy podtrzymujący balkon. Całość nakryta jest mansardowym dachem z mieszkaniami w mansardzie.

Park

Park z pocz. XX w. o pow. ok. 8ha, przy zakładaniu którego uwzględniono powiązanie kompozycyjno - widokowe z pobliskim jeziorem Branickim oraz okolicą. Swą pierwotną kompozycję park ten posiadał aż do wybuchu 2 wojny światowej. Od tego momentu sukcesywnie dokonywały się niekorzystne przeobrażenia (zniszczono oranżerię, ogród warzywny zamieniono na park maszynowy, wybudowano hydrofornię, magazyn i kurniki, przez co park stracił swój pierwotny wygląd. Zachowany starodrzew, którego wiek określa się na 90 lat akcentują okazy pomnikowe takie jak: lipa srebrzysta o dużych, dwubarwnych liściach oraz dwa dęby dwubarwne (Quercus bicolor) ? charakteryzujące się wąską koroną, oraz liśćmi ubarwionymi z wierzchu na kolor żółtawozielony, zaś od spodu pokrytymi filcowatymi włoskami biało-szarymi. Godna uwagi jest również aleja grabowa ciągnąca się równolegle do brzegu pobliskiego jeziora (okolonego olchami czarnymi) oraz bogaty podszyt utworzony głównie z samosiewów i odrostów korzeniowych klonów, trzmielin oraz czarnych bzów. Do ciekawszych, rosnących tu gatunków możemy zaliczyć jesion wyniosły odmiany jednolistnej (Fraxinus Diversifolia) o dużych, pojedynczych liściach głęboko powcinanych, jesion wyniosły (formy zwisłej), monumentalne topole białe o dwubarwnych liściach i białawej korze, modrzewie europejskie, lipy srebrzyste, lipy wielkolistne, lipy krymskie, wierzby białe formy zwisłej, oraz topole kanadyjskie uważane za mieszańce europejskich i amerykańskich topól czarnych.

Inne

Zabudowania gospodarcze oraz młyn drewniano-murowany z pocz. XX w.
Gorzelnia z 1903 r.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011