Rzadkwin

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z końca XIX w.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1215 r. i dotyczy przysądzenia dziesięciny klasztorowi w Strzelnie, zaś z 1357 r. pochodziła informacja o oddzieleniu się miejscowości Ciechrz od Rzadkwina. Od 1215 r. aż do kasaty zakonu w 1837 r. znajdowała się ona w posiadaniu norbertanek ze Strzelna. Na przełomie XIII i XIV w. zbudowano w Rzadkwinie kościół św. Rocha. Pod panowaniem pruskim wieś zaczęła rozwijać się gospodarczo, głównie dzięki uregulowaniu systemu wodnego, co przyniosło jej dogodne połączenia z okolicznymi miasteczkami. We wsi powstała też przystań dla barek o nośności do 500T. W 1882 r. jako właściciele Rzadkwina wymieniani byli Krawczak i Szynkowski. Później dziedzicem był Ignacy Mukułowski ożeniony z Hieronimą Brzeską herbu Oksza, z którą miał sześcioro dzieci: Stanisława (1869-1921), Marię (1870-1951), Anielę, Irenę, Jana Nepomucena (1872-1949) i Celinę (1876-1942). W 1894 r. w tutejszej parafii Maria Mukułowska zaślubiła Stanisława Głuszkowskiego, dziedzica Targownicy. W tym też czasie we wsi wzniesiony został obecny dwór, a także założono tu park krajobrazowy. W 1926 r. właścicielem majątku o powierzchni 395 ha był Herman Bothe. Cztery lata później należał on już do J. Deplewskiego i liczył 425 ha. Oprócz tego w Rzadkwinie był niewielki majątek należący do Józefa Krawczaka (54 ha). Po wojnie majątek został przejęty przez Skarb Państwa Polskiego. Na terenie dawnego folwarku utworzono PGR, zlikwidowany ustawowo po przemianach 1989/90. Później obiekt przejęła AWRSP a następnie stał się on własnością prywatną. W ostatnich latach prawdopodobnie zmarł właściciel dworu, albowiem w chwili obecnej przedstawia on obraz nędzy i rozpaczy.

Opis

Dwór eklektyczny, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta w dłuższej osi N-S. Składa się z głównego parterowego korpusu z mieszkalnym poddaszem i dwóch piętrowych przybudówek nakrytych dachem naczółkowym. Od strony ogrodu schody z tarasem. Na skutek przeprowadzanych remontów dwór częściowo zatracił cechy stylowe.

Park

Park z XIX w. pow. 2 ha. Zadbany, o czytelnej kompozycji przestrzennej. Wiekowe drzewa otaczają śródparkowy staw. Są to głównie brzozy brodawkowate, lipy drobnolistne, dęby szypułkowe, oraz klony - rosnące pojedynczo, lub tworzące parkowe aleje.
Park opada łagodnie w stronę Jeziora Pakoskiego. W ostatnich latach na skutek braku opieki park systematycznie zarasta.

Inne

Zabudowania folwarczne z XIX w.
Kościół neogotycki p.w. św. Rocha. Drewniany z XIII / XIV w., murowany 1878-1882.
Plebania późnoklasycystyczna z połowy XIX w.
Organistówka, ob. bud. mieszkalny, k. XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011