Runowo Krajeńskie

Stan obecny

Ruiny.
W dawnych zabudowaniach dworskich i stajniach urządzony jest hotel i restauracja. Odbywają się tu m.in. coniedzielne obiady szlacheckie.

Historia

Pałac z 1595 roku, przebudowywany. Spalony w 1945 roku.
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z roku 1325, gdzie jako właścicieli Runowa wymienia się Cystersów Koronowskich z Byszewa, zaś od XVI w. rodzinę Orzelskich herbu \\\"Dryja\\\". Na przełomie XVI i XVII w. Jan Orzelski (kasztelan rogoziński i starosta kościański) zbudował murowany, obszerny dwór renesansowy w miejsce dawnej budowli drewnianej (1595 r.). Park prawdopodobnie został założony w okresie budowy dworu.
Dwór został przebudowany w 1860 r. z inicjatywy ówczesnych właścicieli - rodziny von Bethmann-Hollweg. M.In. dobudowano wieżę zwieńczoną stożkowym dachem, oraz kolistymi wieżyczkami.
W okresie budowy pałacu park otrzymał dzisiejszy krajobrazowy charakter. Pałac został podpalony w 1945 roku przez cofające się wojska niemieckie i zrujnowany ostatecznie w latach powojennych. Po wojnie posiadłość, aż do roku 1997, była własnością państwową.
Obecnie znajduje się w rękach prywatnych.

Opis

Renesansowy pałac, a raczej zamek obronny - o czym informuje tablica erekcyjna umieszczona na północnej ścianie pałacu.

Park

Park z przełomu XV/XVI w. z tego okresu pochodzą dwa dęby szypułkowe rosnące przy zachodniej granicy parku.
Obecny krajobrazowy wygląd park otrzymał w 2 poł. XIX w. Przy zakładaniu parku wykorzystano naturalne walory terenu, oraz dawny układ obwarowań ziemno - wodnych otaczających pałac. W otoczeniu pałacu do dziś znajduje się cenny drzewostan: pomnikowy buk strzępolistny, dęby szypułkowe o obw. 590 i 690cm, czy też jesion wyniosły o obw. w pierśnicy 340cm.
Wsch. część parku o charakterze krajobrazowym łączy się z lasem otaczającym Jezioro Runowskie.

Inne

Zabudowania gospodarcze.
Dom ogrodnika, zwany \\\"domkiem tyrolskim\\\"

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011