Jelcz - Laskowice Zamek Wodny

Historia

Pozostałości zamku wznoszą się na wyspie w starorzeczu Odry, na południowym krańcu starej wsi Jelcz. Do dziś zachowały się pozostałości niewielkiego, dwukondygnacyjnego budynku, pozbawionego dachu, położonego na południowym krańcu wyspy. Do dziś jest to jedyny zachowany element obszernego założenia zamkowego, znanego dokładnie z planu z 1623 roku.
Założenie zostało w latach 70 tych przebadane. W wyniku tych prac odkryto datowano na III ćwierć wczesnogotycki dwór książęcy. Wieś na początku była własnością biskupów wrocławskich a w roku 1277 przeszła w posiadanie książęce i stała się centrum sporego klucza ziemskiego. Inicjatorem budowy w roku 1268 murowanego, obronnego dworu mógł być wywodzący się z rodu książąt wrocławskich Władysław - arcybiskup salzburski. W IV wieku drewniany zespół obronny wraz z ceglanym dworem został przebudowany na zamek przez książąt.
W roku 1508 zamek przeszedł w posiadanie mieszczanina wrocławskiego Konrada von Sausma, który ponownie przebudował zamek. W roku 1623 zamek został strawiony przez pożar, po czym Walenty von Sabisch zaprojektował nigdy niezrealizowane bastejowe fortyfikacje. Po zniszczeniach jakie nastąpiły w trakcie wojny trzydziestoletniej zamek utracił na znaczeniu przemieniając się w ośrodek gospodarczy rozległych dóbr ziemskich. Z biegiem lat zamek popadał w coraz większą destrukcję, która doprowadziła do jego obecnego stanu.
Wczesnogotycki, ceglany dwór był budynkiem posadowionym na planie prostokąta wymiarów 8,5/24,5 m, na fundamentach z kamieni eratycznych. Do dziś zachowała się kondygnacja przyziemia złożona z trzech izb, skomunikowanych ze sobą na osi budynku, z izbą zachodnią wspartą na filarze. Układ pomieszczeń piętra prawdopodobnie było podobne, zatarte jednak zostało przez późniejsze przebudowy. Dwór opięty był skośnymi, narożnymi przyporami, które bezpośrednio dźwigały sklepienia. Pierwotnie założenie wypełniały drewniane zabudowania.
Całość otoczona była obwodem obronnym. W epoce nowożytnym przekształcenia zamku doprowadziły do powstania czteroskrzydłowego założenia rezydencjonalnego z wewnętrznym dziedzińcem, otoczonym arkadowymi krużgankami. Południowe skrzydło założenia wchłonęło w swoją strukturę wczesnogotycki dwór. Od wschodu umieszczono most wiodący przez rzekę.