Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Nogat
2011, zdjęcie Marek Kujawa

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Nogat

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:grudziądzki
Gmina:Łasin
Rodzaj obiektu:Dwór

Rejestr zabytków

Zespół:pałacowy z poł. XIX w., nr rej.: 592 z 14.12.1989

Stan obecny

Własność prywatna

Historia

Dwór z pocz. XIX w.
Wieś znana już w 1015 r., gdy wraz ze swymi wojami dotarł tu Bolesław Chrobry. Pierwsza pisana wzmianka o wsi pochodzi z 1306 r., kiedy to mistrz krajowy Konrad Sack nadał na prawie chełmińskim 12 łanów w Nogacie rycerzowi Franciszkowi wraz z rybołówstwem w jeziorze Szynwałd. Wieś zwała się także Nogath, Nogathen, Nogoten. Właściciele ziemscy zmieniali się tu dość często. W 1526 r. król Zygmunt I Stary wystawił przywilej na dobra nogackie dla kanoników tamtejszej kaplicy. Następnie Nogat był w posiadaniu Jerzego i Prokopa Pieczewskich. W XVIII w. wieś należała do rodziny Kczewskich. W 1774 r. Franciszek Kczewski sprzedał włości nogackie Aleksandrowi Nostitz - Jackowskiemu za 42500 florenów. Od Jackowskiego kilka lat później majątek przejął Ignacy Kalkstein. W skład dóbr wchodziły jeziora Nogat i Kuchnia, las iglasty i bukowy, karczma, kaplica, pustkowie Jędrzejowo i folwark Boże Pole. Około 1800 r. Kalksteinowie wybudowali tu murowany, klasycystyczny dwór. W XIX w., około 1850 r. majątkiem władała hrabina Trembecka. Od 1875 r. P. Holman, a od 1890 r. liczące 840 ha dobra przechodzą w ręce Otto Wunderlicha. W 1902 r. ziemię kupuje Pruska Komisja Kolonizacyjna i dzieli ją wśród 40 osadników niemieckich. Dwór, park i "resztówkę" kupił A. Jesert. W latach 1919-1927 dwór i 152 ha ziemi należą do Józefa Kobieli. Własność tę posiadali jeszcze B. Górski oraz A. Pleglau. W czasie okupacji we dworze mieszkał Niemiec Redkowski. Po 1945 r. dobra znacjonalizowano i stały się własnością Skarbu Państwa Polskiego. Obecnie dwór jest własnością prywatną i znajduje się w trakcie remontu.

Opis

Dwór klasycystyczny. Budynek wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, murowany z cegły i otynkowany. Piętrowy, podpiwniczony. Po remoncie dwór częściowo pozbawiony został cech stylowych. W fasadzie zdobi go nieznaczny ryzalit poprzedzony portykiem filarowym podtrzymującym balkon. Lewe skrzydło zwieńczone pseudogotyckim szczytem. Korpus główny nakryty dwuspadowym dachem.

Park

Pozostałości parku krajobrazowego z poł. XIX, XX w. Od strony jeziora Nogat rośnie najstarszy na terenie b. województwa toruńskiego dąb o nazwie Chrobry. W pierśnicy liczy sobie 923 cm, a jego wiek oszacowano na 600 lat. Wnętrze parku wykarczowano i obecnie przypomina raczej dużą polanę z resztkami wzmiankowanego dębu. Pozostałości starodrzewu to nieliczne pojedyncze drzewa oraz grupki rosnące we wsch. części założenia.

Inne

Pozostałości folwarku.
Cmentarz ewangelicki z pocz. XX w

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.