Jarząbkowice

Stan obecny

Po 1945 r. majątek został przekształcony w Zakład Rolny Jarząbkowice, należący do PGR Rakoszyce. Obecnie - własność prywatna . Pałac przechodzi remont . Mieszkańcy oficyn - negatywnie nastawieni do "obcych" .

Historia

W 1353 r. w obrębie Jarzabkowic istniał siedmiołanowy folwark . ,
W 1795 r. dobra ziemskie znajdowały się w posiadaniu radcy (Kriegs- und Domainnenrath) von Erlach . W 1845 r. odnotowano jako właściciela kupca K. U. Köpke. W 1873 r. majątek należał do pana Rathenow . W l. 1885-1891 r. - do Paula Naumanna kapitana gwardii landwerzystów we Wrocławiu. . W latach 1886-1898 w księgach adresowych odnotowano kolejnego właściciela dóbr - Otto Kiregsheim . W 1902 r. majątek należał do Reinholda Jürgena z Wrocławia oraz Heinricha Kirchnera rezydującego w Jarząkowicach
W l. 1905-1909 dobra znajdowały się w posiadaniu Maxa Flehinghaus; przy majątku wymieniano cegielnię, a od 1909 r. park i ogrody o powierzchni 4 ha. . Następnie w l. 1912-20 posiadłość ziemska w Jarząbkowicach stanowiła własność Wilhelma Jesdinski kapitana artylerii polowej z Kębłowic, a po nim podporucznika Waltera Jesdinsky.. Po śmierci Waltera Jesdinsky, jego żona wydzierżawiła majętność w 1942 r. swemu zięciowi Georgowi Heilmann, posiadającemu dobra w Lisowicach.

Opis

Pałac , pierwotnie barokowy wzniesiony ok. 1700, gruntownie przebudowany i zmodernizowany w 1890 r., eklektyczny z elementami neoklasycyzmu i neomanieryzmu. Założony na planie litery "L", jedno- i dwutraktowy, II-kondygnacyjny, z VI-kondygnacyjną kwadratową wieżą dostawioną od płn.-wsch. do dłuższego płd.-wsch. skrzydła, przy której portyk balkonowy wsparty na kanelurowanych filarach. Od zachodu przy wieży II-kondygnacyjna klatka schodowa na planie koła, nakryta dachem stożkowym z łupka. Skrzydła budowli kryte dachami trójspadowymi z łupka. Fasada w skrzydle płd.-zach., z ryzalitem na osi zwieńczonym wolutowym szczytem, poprzedzona portykiem balkonowym; w skrajnych osiach pseudoryzality. Okazały, dwupoziomowy taras ze schodami wachlarzowymi przy elewacji płd.-wsch. skrzydła płd.-wsch. rozczłonkowanej centralnym pseudoryzalitem. Elewacje pałacu w przyziemiu licowane granitem; ryzalit i pseudoryzality boniowane, gzymsy międzykondygnacyjne i koronujące profilowane; całość zwieńczona pseudoattyką. Gzyms wieńczący wieżę wsparty na kroksztynach w kształcie odwróconych wolut; w ostatniej kondygnacji wieży okulusy. Obramienia okienne na elewacjach pałacu tynkowe, w I kondygnacji z uszakami i trójkątnymi naczółkami, w II kondygnacji z fartuchami, zwieńczone gzymsem odcinkowym. We wnętrzu budowli klatka schodowa na osi skrzydła wsch., wtórnie przebudowana, z listwową wklęsło-wypukłą dekoracją stiukową i rozetą w centrum na stropie. W północnej części skrzydła płd.-wsch. reprezentacyjna, prostokątna sala nakryta stropem z dekoracją ramową i fasetą zdobioną ornamentem z palmetek i jajownika. Ściany sali rozczłonkowane kompozytowymi, kanelowanymi pilastrami, pomiędzy którymi płyciny w opaskach z ornamentem z jajownika, nad którymi motywy kartuszy z rautami. Na jednej ze ścian marmurowy kominek z kanelowanymi pilastrami, zwieńczonymi belkowaniem. Drugi zachowany kominek w sieni - kaflowy, z dekoracją neorokokową.

Park

Park krajobrazowy założony między 1905, a 1909 r., przekształcony w południowej części w l. 80 XX w. Pierwotnie w nieznacznym oddaleniu od pałacu, wzdłuż jego płd.-wsch. elewacji oraz płd.-wsch. elewacji oficyny mieszkalnej nr 19 przy majdanie płd.-zach., rozciągały się dwa wydłużone stawy, połączone rowem przepływowym z przerzuconym nad nim mostkiem. Łączyły się one także z dwoma stawami w obrębie wsi, które zasilał Karczycki Potok. W parku na stawie południowym znajdowała się zadrzewiona wysepka. Za stawami od płd.-wsch. urządzono polanę widokową, z nieregularnie poprowadzonymi ścieżkami, którą zamykał zwarty masyw zieleni wzdłuż wsch. granicy założenia oraz w jego płn.-wsch. części. W l. 80. XX w. zlikwidowano staw południowy (podobnie jak stawy wiejskie), ujmując Karczycki Potok w ocembrowany kanał.