Warszawa - Pałac Towarzystwa Kredytowego
Gmach Towarzystwa Kredytowego Miejskiego
Dzielnica:Śródmieście
Województwo:mazowieckie
Powiat i gmina:Warszawa
Rodzaj obiektu:Pałac
Województwo:mazowieckie
Powiat i gmina:Warszawa
Rodzaj obiektu:Pałac
Stan obecny
Biurowiec, m.in. Bank PKO SA (2024)Historia
Towarzystwo Kredytowe Miasta Warszawy, później znane jako Towarzystwo Kredytowe Miejskie w Warszawie powstało w 1870 roku i było największym towarzystwem kredytowym miejskim w Polsce. Statut tego towarzystwa zatwierdzony przez Aleksandra II w dniu 12 stycznia 1870. Budowę siedziby Towarzystwa Kredytowego Miejskiego przy ul.Włodzimirskiej (obecnie Czackiego) rozpoczęto w 1878 r. wg proj. J. Ankiewicza. Zadanie to wykonano przebudowując trzy prywatne kamienice istniejące W tym miejscu. W 1880 r. powstał dwukondygnacyjny i siedmioosiowy budynek z parą ryzalitów bocznych stanowiący północne skrzydło dzisiejszego gmachu. Jego elewacje zdobiły alegoryczne posągi „Przemysł ”, „Sztuka” , „Handel “ , „ Nauka” odpowiednio dłuta Teodora Rygiera, Andrzeja Pruszyńskiego, Ludwika Kucharzewskiego i Kazimierza Ostrowskiego. Wnętrza zdobione były sztukateriami i malowidłami ściennymi Wojciecha Gersona. Po dokupieniu dodatkowych gruntów ( 1883 r.) dokonano W l. 1893 - 94 rozbudowy i nadbudowy skrzydeł dziedzińcowych, także wg proj. Ankiewicza. W tym czasie zabudowę podwórza tworzyły: dwutraktowa oficyna poprzeczne z prześwitem od strony płn. Oraz jednotraktowe oficyny płd. w pierwszym i drugim dziedzińcu. W lutym 1909 r. rozstrzygnięto konkurs na powiększenie gmachu ( I nagroda: Henryk Stifelman i Stanisław Weiss). Rozbudowę zrealizowano w 1. 1911- 12 na podstawie pozakonkursowego projektu Wł. Marconiego, -włączając i całkowicie przekształcając kamienice położoną w sąsiedztwie starej siedziby Towarzystwa ( nr 23) oraz zajmując pustą dotąd parcelę nr 211/408-409 M. Nowy członśrodkowy, który wchłonął ryzalit płd. Starego gmachu i ragment domu nr 23, wybudowany na
rzucie wydłużonego, prostopadłego do ulicy prostokąta, przyjął formę ryzalitu z wgłębnym portykiem korynckim dźwigającym tympanon wypełniony figuralną sceną wypukłorzeźbioną
,Dobrobyt”. Skrzydło płd., które wchłonęło powstałą część dawnej kamienicy otrzymało wygląd identyczny z kompozycją zastosowaną przez Ankiewicza w starej części gmachu. W przyziemiu tego skrzydła ustawiono cztery rzeźby alegoryczne - „ Siła” , ,, Nauka”, ,, Miłosierdzie” , ,, Rolnictwo" wykonane przez Piusa Welońskiego. W 1944 r. budynek wstał poważnie zniszczony: częściowemu zburzeniu uległ portyk korpusu głównego i większa część piętra skrzydła płn.
1949-54 Odbudowa wg projektu Zbigniewa Karpińskiego i Tadeusza Zielińskiego. Zniszczoną scenę rzeźbiarską w tympanonie zrekonstruowała Barbara Zbrożyna. Nie przywrócono ośmiu rzeźb figuralnych z elewacji skrzydeł bocznych. Odrestaurowanie malowideł Sali Operacyjnej nastąpiło pod kierunkiem prof. Bohdana Marconiego. 1970 - Remont dachu - wymiana więźby i wykonanie nowego pokrycia. 1972- roboty malarskie elewacji. 1986 – remont elewacji frontowej. 1993 - Remont kompleksowy – osuszenie fundamentów, nowa izolacja przeciwwilgociowa typu powłokowego, wzmocnienie stropów, restauracja elewacji frontowej, odtworzenie zniszczonych elementów
wystroju ( posadzki, sztukaterie, detale elewacji), wymiana stolarki, remont podwórza północnego, wymiana instalacji wewnętrznych w pełnym zakresie. 1999 - roboty adaptacyjne na cele biurowo - bankowe i rewaloryzacyjne w skrzydle południowym, remont podwórza - rozbiórka budynków gospodarczych budowa parkingu. (JB2024)
Opis
Rzut: Budynek na planie zbliżonym do litery ,, T ”. Ramię poprzeczne z ryzalitami. Układ pomieszczeń dwu i pół traktowy w budynku frontowym i trzytraktowy w oficynie. W bezpośredniej bliskości wejścia do Sali Operacyjnej w płn. - zach. części korpusu głównego umieszczono reprezentacyjną klatkę schodową.Bryła: Zróżnicowana, złożona z dwóch prawie wyrównanych gabarytowo części krytych oddzielnymi dachami dwuspadowymi . Od frontu trzy i dwie kondygnacje, oficyna niższa o dwóch kondygnacjach. Budynek podpiwniczony.
Ściany : murowane z cegły pełnej, otynkowane, na zaprawie cementowo - wapiennej
stropy : ceramiczne i żelbetowe typu Kleina
Dach: więźba drewniana krokwiowo - jętkowa, dach dwuspadowy kryty blachą cynkową układaną na rąbek stojący, elementem charakterystycznym dachu są świetliki - duży nad Salą Operacyjna i techniczne nad pomieszczeniami strychowymi korpusu głównego ( doświetlenie pomieszczeń II piętra)
Schody: żelbetowe z kamienną okładziną oraz z lastrika, głównie jednobiegowe
posadzki: kamienne , drewniane, kostka betonowa w przejazdach bramnych
drzwi: drewniane; dwuskrzydłowe, ramowo - płycinowe oraz jednoskrzydłowe, płytowe
okna: drewniane; porte- fenetry, jedno-, dwu- i trzyskrzydłowe ; skrzynkowe, profilowane; mosiężne okucia. (JB 2024)
Inne
ŹródłaJoanna Ziętek – karta zabytku
Komentarze
Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.