Warszawa - Pałac Kazanowskich
Res Sacra Miser
Dzielnica:Stare Miasto
Województwo:mazowieckie
Powiat i gmina:Warszawa
Rodzaj obiektu:Pałac
Województwo:mazowieckie
Powiat i gmina:Warszawa
Rodzaj obiektu:Pałac
Stan obecny
Siedziba Towarzystwa Charytatywnego Caritas A.WHistoria
Teren przy klasztorze bernardynów w Warszawie, na którym wzniesiono pałac, został przekazany królowi Zygmuntowi III Wazie przez spadkobierców podkomorzego Andrzeja Boboli w 1617 roku. Niedługo później w istniejącym na tym terenie wcześniej dworze okazjonalnie funkcjonowała mennica królewska. W latach 1632–1643 przeprowadzono rozbudowę wcześniejszego dworu wieżowego przypuszczalnie wg projektu włoskiego architekta Konstantyna Tencalla. W 1632 roku nieruchomość od królewicza Władysława otrzymał w darze jego przyjaciel Adam Kazanowski - wg jednej koncepcji nastąpiło to za życia króla Zygmunta III Wazy i spowodowało to jego konflikt z synem, który doprowadził nawet do opieczętowania pałacu, jednakże spór miała zakończyła śmierć króla Zygmunta w kwietniu 1632 roku. Inne źródła dowodzą, że do darowizny doszło dopiero 16 sierpnia 1632 roku i Wazowie nie prowadzili tam wcześniej żadnych prac budowlanych i podjął je dopiero Adam Kazanowski. Kazanowski zbudował w tym miejscu w jedną z najwspanialszych warszawskich rezydencji pałacowych 1 połowy XVII wieku. Po śmierci Adama Kazanowskiego w 1649 roku pałac odziedziczyła jego żona Elżbieta, która wyszła ponownie za mąż w maju 1650 roku za podkanclerza koronnego Hieronima Radziejowskiego. Gdy na skutek zniesławiających podejrzeń o zdradę postanowiła się z nim w lecie 1651 roku rozwieść, jej brat Bogusław Jerzy Słuszka 4 stycznia 1652 roku obsadził pałac swoimi oddziałami. Na wiadomość o tym Hieronim Radziejowski zebrał swoich stronników i 5 stycznia nieskutecznie próbował przez kilka godzin odbić pałac. Pałac został zniszczony w 1656 roku w czasie potopu szwedzkiego. Szturm na Pałac Kazanowskich w 1656 został opisany przez Henryka Sienkiewicza w powieści „Potop”, tu też rozgrywała się scena walki Zagłoby z małpami w pałacowym zwierzyńcu. W 1949, podczas budowy osiedla Mariensztat, na murze oporowym umieszczono tablicę „Tu u stóp pałacu Kazanowskich walczył z małpami pan Zagłoba” zaprojektowaną i wykonaną przez Józefę WnukowąW 1661 roku właścicielami pałacu zostali Lubomirscy, którzy w 1663 roku przekazali połowę budynku od strony Krakowskiego Przedmieścia karmelitankom bosym na klasztor i kościół. Dostosowując gmach do swoich potrzeb, zakonnice w 1664 roku rozebrały część pałacu – dwie wieże, znajdujący się między nimi taras widokowy, mezzaniano oraz podzieliły dwukondygnacyjną pałacową salę jadalną znajdującą się na piętrze. W latach 1801–1804 w pałacu mieszkał francuski król na wygnaniu Ludwik XVIII z rodziną i dworem. W 1818 roku zakon uległ kasacie i budynek przeszedł na własność Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności Res Sacra Miser (łac. "ubogi jest świętością"), które dokonało kolejnej przebudowy na własne potrzeby. W tymże 1818 roku Fryderyk Chopin dał tutaj koncert charytatywny na cele dobroczynne. Zabudowania częściowo spalone w 1939 roku.
Dekretem prymasa Polski z 1989 roku została powołana Caritas A.W., która ma tu obecnie swoją siedzibę. W Powstaniu warszawskim zabudowania Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności od strony ul. Bednarskiej uległy dalszym zniszczeniom, zaś skrzydło wschodnie i skrzydło północne pozostały nadal nienaruszone. Ze zniszczeń wojennych zabudowania odbudowano w latach 1945–1975. Około roku 1960 rozebrano grożące zawaleniem ściany zabudowań Towarzystwa Dobroczynności, aby je w krótkim czasie zrekonstruować. W czasie remontu rozpoczętego w 2006 roku odkryto w dolnej kondygnacji obecnego budynku klasztornego m.in. zachowane polichromie z XVII wieku. (JB2024)
Opis
Od strony Krakowskiego Przedmieścia pałac był oddzielony fosą i parterowym budynkiem z bramą z mostem zwodzonym. Następnie wchodziło się na dziedziniec, po którego bokach stały parterowe boczne skrzydła, a na wprost na samym stoku skarpy wiślanej wznosił się jako dominanta czterokondygnacyjny pałac zwieńczony dwoma wieżami na bokach i attyką. Pierwsze piętro miało charakter reprezentacyjny i tam znajdowała się sala stołowa ze srebrną fontanną z Bachusem z beczką, z którego lało się wino. Sala posiadała też galerię dla muzyków. Na drugim piętrze znajdowały się apartamenty mieszkalne Adama Kazanowskiego i jego żony Elżbiety Słuszczanki, kaplica, kancelaria i biblioteka. Za pałacem do Wisły schodził tarasami ogród, z fontannami, oranżerią, zwierzyńcem, szpalerami drzew i grotą. (JB2024)Inne
Źródła:Adam Konopacki - karta zabytku
Zdjęcia z 1989 roku Adam Konopacki
Komentarze
Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.