Palczewice

Stan obecny

Mieszkania. Prawdopodobnie własność J.S.T.

Historia

Dwór z 2. poł. XIX w.
Palczewice to wieś leżąca nad Jeziorem Kopań, w północnej części gminy Darłowo. Wcześniej nosiła także nazwę Przybrzezie. Istniała już w XII w., kiedy to należała do klasztoru norbertanów ze Słupska. Po okresie reformacji, przeszła pod zarząd domeny darłowskiej. Palczewice znalazły się w wykazie folwarków domeny w poł. XVI w. Jan Sroka podaje wielkość folwarku 360 ha, jednak jako że wówczas "hektary" nie istniały, domyślamy się, że zostało to przeliczone z jednostek ówczesnych (łanów, lasek, prętów, itd). Poza folwarkiem (w poł. XVII w.) znajdowały się także dwie "zagrody", czyli domy zagrodników z niewielką ilością ziemi. Na rzecz właścicieli musieli odrabiać pańszczyznę chłopi z Barzowic, Kopnicy i Rusinowa.
Na pocz. XIX w. we wsi mieszkała m. innymi rodzina Ehlert. W 1809 r. urodził się Friedrich Ehlert, który w 1828 r. ożenił się z n.n. Charlottą, a 20 lat później z Caroline Gohrbandt. Mieli oni syna Antona Richarda (ur. w 1843 r.). Począwszy od lat 20. XIX w. folwark pozostawał w dzierżawie rodziny Taucherów. Gospodarstwo specjalizowało się w reprodukcji uznanych nasion zbóż i hodowli bydła czarno-białego rasy nizinnej oraz trzody chlewnej. W 2. poł. XIX w. ukształtował się współczesny obraz wsi, z parkiem dworskim w zach. części, z lokalnymi drogami rozchodzącymi się promieniście od dworu (w kier. wschodnim), spiętymi od wschodu "obwodnicą", z której dalej na wschód / płd.-wschód wychodziły drogi do wsi Drozdowo i Kopnice (Köpnitz). Przy drodze prowadzącej nad jezioro (w kier. płn. - płn.-zach.) wybudowano domy kolonii mieszkalnej.
Na pocz. XX w. znajdujemy w P. rodzinę Wilke. Dnia 12 grudnia 1907 r. w Palczewicach urodził się Fritz Berthold Reinhardt Wilke (zm. w 2001 r.). W okresie międzywojennym w folwarku znajdowały się nowoczesne narzędzia do uprawy roli, w tym traktor, snopowiązałka i młockarnia. We wsi oprócz majątku były tylko trzy gospodarstwa chłopskie, o pow. 6, 17,5 oraz 20 ha. W 1939 r. we wsi znajdowała się szkoła oraz 35 domów, w których mieszkało 156 osób. Wieś została wyzwolona dnia 6 marca 1945 r. Do 1950 r. folwark pozostawał pod zarządem Rosjan, co ciekawe pracowali w nim Niemcy, którym pozwolono wyjechać dopiero w latach 50. Później utworzono tu Państwowe Gospodarstwo Rolne, zlikwidowane ustawowo na pocz. lat 90. przez rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego. Na mocy ustawy gospodarstwo przeszło pod zarząd AWRSP (obecnej ANR).
Źródła:
Sroka Jan "Słownik historyczny wsi powiatu sławieńskiego", Sławno 2014;
Portal Gedbas Genealogy;
Opis i analizy przestrzenne na podst.:
Geoportal;
Mapster:
11822162 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 1564_(317)_Ruegenwalde_1935_uniberk_C057603722.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór późnoklasycystyczny. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, parterowy i nakryty dwuspadowym dachem, fasadą skierowany na płn.-wschód. W obu dłuższych elewacjach nieznaczne ryzality, zwieńczone trójkątnymi frontonami.

Park

Park z 2. poł. XIX w. o pow. 1,835 ha, znajdujący się w przedwojennych granicach. Do 1945 r. na osi elewacji ogrodowej znajdował się staw otoczony aleją spacerową. Ta część parku stanowiła drzewa owocowe, dopiero od wspomnianej alei zaczynała się niewielka część ozdobna (0,8 ha).

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011