Brożajcie

Stan obecny

Pałac w ruinie, prawdopodobnie własność J.S.T.

Historia

Pałac z XIX w.
Brożajcie to niewielka osada położona nad rzeką Węgorapa, tuż przy granicy z Federacją Rosyjską, pomiędzy miejscowościami Zabrost Wielki i Rapą - znaną ze swojej słynnej "piramidy". Oficjalnie (wg Wikipedii) we wsi nie ma żadnych zabudowań, jednak nie jest to do końca prawdą, gdyż relikty folwarku i dworu (pałacu?) dokładnie widać na mapach satelitarnych. Co ciekawe, od nazwy wsi pochodzi nazwa kanału łączącego niegdyś Węgorapę z rzeczką Gołdapą - Broszaitscher Kanal (obecnie Brożajecki).
Osada w dawnych czasach nazywała się Gutsdorf, zaś ok. 1557 r. - Uschkrysche, następnie Uskrisay (po 1558 r.). Kolejną nazwę zawdzięcza zapewne właścicielom o nazwisku Brösa, od których to powstała nazwa Broszaitschen, funkcjonująca aż do 1938 r. W 1910 r. w folwarku mieszkały 44 osoby. Dnia 30 września 1928 r. wieś została włączona do gminy wiejskiej Skallischen (w latach 1938–1945 - Altheide). Z kolei dnia 3 czerwca (oficjalnie potwierdzone 16 lipca) 1938 r., nazwę wsi ostatecznie przemianowano na Brosen. W 1945 r. dawne dobra stały się własnością Skarbu Państwa Polskiego. W 1948 r. nazwę wsi przemianowano na Brożajcie. Po wojnie w pałacu mieściły się mieszkania komunalne.
Źródła:
Wikipedia.de;
Geoportal;
Mapster:
11821820 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 1697_(411)_Gr._Sobrost_Planblatt_A_Merkblatt_1934_uniberk_C057604683.jpg
13846 @ WIG - Mapa Taktyczna Polski 1:100 000 /1924 - 1939/
- plik mapy: P31_S34_77_GOLDAP_(Goldap)_1932_300dpi_(1).jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Pałac neobarokowy. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, fasadą skierowany na E/SE, niegdyś nakryty dachem dwuspadowym, obecnie w większości zarwanym. Jedno i dwukondygnacyjny, z okrągłą basztą pośrodku południowej ściany szczytowej. Nad wejściem zachowany kartusz herbowy, niestety obtłuczony i nieczytelny.

Park

Park krajobrazowy z XIX w., rozłożony na lewym brzegu meandrującej rzeczki Węgorapy, o pow. ok. 9 ha.

Inne

Ruiny zabytkowych zabudowań folwarcznych.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011