Góry

Stan obecny

Teren prywatny lub J.S.T.

Historia

Dwór z XIX w.
Góry to wieś leżąca 8,5 km na płn.-zachód od Ślesina. Powstała zapewne już w XIV w., kiedy to stanowiła własność szlachecką. Pierwszymi znanymi właścicielami tej wsi byli Jan z Góry oraz jego bratankowie: Jan i Chebda. Tenże Chebda w 1462 r. pozywał Małgorzatę Galewską o zajęcie 3 łanów ziemi w Ościsłowie. Bracia spokojnie gospodarowali we wsi i utrzymywali stosunki z sąsiadami z Wiszniewa (Wiśniewy), Sławoszewa, Ostrowąsa (ob. Ostrowąż) i in. Ok. 1480 r. Anna - wdowa po dziedzicu Wiśniewy - Mikołaju, wyszła za Jana Kostka z Góry (zapewne syna Chebdy). Część wsi należała także do Andrzeja Chebdy. Jan był budowniczym pierwotnego dworu w Górach. Miał on trzech synów: Andrzeja, Mikołaja zwanego "Kotek" i Marcina. Na pocz. XVI w. mieszkał tu także Feliks Górski. Dziedzice wsi spokrewnieni byli m.in. z Kaliskimi, a w skład ich dóbr wchodziła część Woli Spławieckiej i Bieli. Z całej trójki większą karierę zrobił tylko Mikołaj, który został podsędkiem ziemskim kaliskim, nast. burgrabią konińskim, a oprócz cząstki rodzinnej wsi posiadał także Wielkie i Małe Janowice oraz Lipiny. W poł. XVI w. we wsi pozostał jedynie Marcin, oprócz którego jakaś część dóbr należała do Pawła Bierzglińskiego.
Tenże Paweł po zamieszkaniu w Górach zwał się zamiennie Górskim. W 1559 r. oprawił 200 zł. żonie, Barbarze Golińskiej. W 1585 r. dał część ziemi Maciejowi Broniszowi Ostrowąskiemu, w zamian za dług 24 grzywien. Zmarł w 1588 r., kiedy to wdowa pozywała Bartłomieja Buszkowskiego o napaść z 1567 r. Mieli czworo dzieci: Urszulę (zam. w 1605 za Piotra Górskiego), Wojciecha, Mikołaja i Eustachego. Drugim Bierzglińskim w G. był Feliks, syn Piotra, ożeniony z Katarzyną Sąpolińską, z którą mieli troje dzieci: Jana, Felicję zamężną za St. Ziemięckiego i Annę, zamężną za Bartłomieja Rusinowskiego. Katarzyna po śmierci Feliksa zastawiła dobra Walentemu Maszyńskiemu, który później (w 1597 r.) scedował je na Jana.
Marcin Górski w 1552 r. przekazał majątek synowi Janowi. Tenże Jan w 1567 r. również pozywał Buszkowskiego o wspomnianą wyżej napaść, której ów dokonał wraz ze Stanisławem Witowskim. Z kolei Mikołaj Górski miał synów: Wojciecha, Macieja i Wincentego. Tenże Wincenty w 1560 r. na poł. dóbr zapisywał po 400 zł. posagu i wiana żonie Katarzynie Jaraczewskiej. Maciej z kolei ożenił się z Anną Wolską i miał z nią kilkoro dzieci. Ów Maciej w 1573 r. kwitował kuzyna Jana. W kolejnych latach ożenił się ponownie, z Jadwigą Gliniecką, zaś Jan z nieznaną nam panną, z którą miał córkę Katarzynę. Taż Katarzyna w 1585 r. wyszła za Andrzeja Niegibalskiego. Maciej pozostawił dwóch synów: Adama i Jana oraz córkę Ewę.
W 1597 r. Jan Górski s. Bierzgliński zastawił część wsi Janowi Pieńkowskiemu z powiatu nurskiego. Niebawem rodziny Górskich i Górskich s. Bierzglińskich się połączyły, gdyż Ewa, córka Macieja, wyszła za Mikołaja B. Mieli oni trzech synów: Adama, Łukasza i Macieja.
Na pocz. XVII w. we wsi pojawiły się osoby nie spokrewnione z Górskimi, np. Jarosław Sokołowski, któremu wieś wydzierżawiła Zofia z Markowic, wdowa po Janie Borzewickim. Część Anny - córki Feliksa Górskiego - przejął Stanisław Stawski. W 1626 r. Jan Sokołowski sprzedał część wsi Janowi Broniszowi z Wiśniewa. W rękach Broniszów pozostawała ona zapewne do 1663 r., kiedy to Marianna Bronisz wyszła za Tomasza Wiśniewskiego. Spośród synów Ewy i Mikołaja Górskich s. Bierzglińskich dziedzicem został Maciej, ożeniony z Anna Gosławską. W czasie szwedzkiego "potopu" Anna została poraniona we dworze dóbr Dzierżysław. Później wzmianki o losach tej rodziny się urywają...
W międzyczasie we wsi rządzili posesorzy: Jerzy Rosnowski (1645), Wojciech Rosnowski i jego syn Jerzy, ożeniony z Jadwigą Ossowską. Ciż mieli syna Stanisława i córkę Annę. Po śmierci Jerzego, Jadwiga wyszła za Stefana Żebrowskiego, a przed 1682 r. zmarła, pozostawiając sieroty pod opieką ojczyma. Gdy Żebrowski wyjechał do Gniezna aby kupić "gwoździe i sukno do trumny", Anna bez jego zezwolenia wyszła za Stefana Taczanowskiego i zaczęła rządzić się w Górach. Ciało zaś matki wyekspediowała "bez należytego oporządzenia" do klasztoru bernardynów w Kazimierzu. O zdarzenia te Żebrowski pozywał rodzeństwo jeszcze w 1682 r.
Wieś pozostawała pod zarządem posesorów praktycznie aż do III rozbioru Polski. Posesję zastawną tych dóbr dzierżyła rodzina Mniewskich. W zapiskach pojawiają się wprawdzie nieliczne transakcje dotyczące wsi, lecz sądzimy, że należała ona przez cały czas do właścicieli dóbr Wiśniewy. Może potwierdzać to informacja z 1767 r. o nabyciu Góry przez Jakuba Radzyńskiego. Ten kupił ją od niejakiego Wilkęskiego (?), jednak dawał jakieś pieniądze Szymonowi i Michałowi Wiśniewskim. Ostatnim z Mniewskich w Górach był Józef, podstoli przedecki, który w 1789 r. zastawił wieś Kazimierzowi Krzyckiemu, generał-majorowi wojsk koronnych.
W 1845 r. dobra Góry nabyła hrabina Izabela Kwilecka, wdowa po Hektorze Kwileckim, która przekazała je synowi - Kazimierzowi Kwileckiemu. Ten umarł młodo, zaś majątek przekazano bratu - Mieczysławowi. Szczegółową genealogię rodziny Kwileckich opisaliśmy na karcie obiektu Gosławice w naszym katalogu.
W 1885 r. Góry stanowiły folwark i wieś w pow. słupeckim, gminie Wilcza Góra i parafii Ostrowąs. Liczyły 955 mórg obszaru, w tym 708 m. ziemi uprawnej, 41 m. łąk, 185 m. lasów, 21 m. nieużytków. Było tu 11 budynków murowanych i 5 drewnianych; na polach majątku zaprowadzony był płodozmian 10 polowy. Majątek posiadał własną gorzelnię, przerabiającą rocznie 6000 korcy kartofli. (korzec - miara objętości, w Królestwie Polskim wynosił 128 litrów). Ponadto we wsi mieszkało 36 osadników z 57 morgami gruntu.
Dobra aż do wybuchu 2. wojny światowej wchodziły w skład majątku hrabiów Kwileckich z Gosławic (Malińca). Na początku XX w. Góry puszczono w dzierżawę Julianowi Wieniawskiemu, pisarzowi, bratu słynnego kompozytora Henryka Wieniawskiego. Oficjalnym właścicielem dóbr był w 1930 r. Kazimierz Kwilecki. Góry wraz z Ościsłowem liczyły wówczas 917 ha obszaru. W latach 1939-45 wieś nazywała się Flammburg. Po 2. wojnie światowej dawne dobra zabrał i rozparcelował Skarb Państwa Polskiego. Dwór nie zachował się do czasów obecnych.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Monografie, Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl);
Księga Adresowa Polski ..., 1930;
Geoportal;
Mapster:
11811846 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 3575_(1937)_Siedlimowo_1911_APP_Sygn._M.top.25-1535.jpg
11813475 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 3575_Siedlimowo_IX.1944_APP_Sygn._M.top.25-885.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wznosił się przy wschodniej pierzei podwórza gospodarczego, zaś dalej na wschód rozciągał się park. Niestety nie posiadamy informacji n.t. architektury dworu.
Układ przestrzenny zespołu dworskiego całkowicie przekształcony.

Park

Park z poł. XIX w., niegdyś o pow. 7,881 ha, obecnie w większości zamieniony na pole uprawne. Zachował się niewielki fragment starodrzewu przy dawnej południowej granicy parku.

Inne

Spichlerz

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011