Sosnówiec

Stan obecny

Własność prywatna

Historia

Dwór z k. XIX w.
Sosnówiec to niewielka wieś, leżąca 7 km w kierunku płn.-wschodnim od centrum Mogilna. W dawnych wiekach nie istniała, powstała dopiero na pocz. XIX w., gdy Prusacy utworzyli tu folwark. Dawniejsza nazwa wsi to Sosnowice, lub z niem. Sossnitz, Sossnovitz. Dobra te należały do możnej rodziny Nehringów, dla których w poł. XIX w. wzniesiony został obecny dwór. Na północ od dworu powstało rozległe podwórze gospodarcze, a od południa otaczał go piękny park krajobrazowy. Od wschodu i zachodu znajdowały się bramy wjazdowe na teren folwarku. Przed 2. wojną św. były one oświetlone latarniami gazowymi. Sam dwór otoczony był od strony wschodniej półokrągłym parkanem przy którym posadzono kasztanowce.
W 1885 r. wieś należała do parafii w Trlągu, liczyła 4 domy z 77 mieszkańcami, w tym 48 katolików i 29 ewangelików. Folwark będący własnoscią Maksymiliana Nehringa miał 227 ha gruntów, w tym 194 ha ziem uprawnych i 21 ha lasów. Po odzyskaniu niepodległości Polski w 1920 r. majątek przeszedł w ręce polskich gospodarzy. W 1926 r. jego właścicielem był Kazimierz Tadeusz Liszkowski herbu Prawdzic (1897-1964). Areał majątku pod jego zarządem liczył 220 ha, w tym 203,5 ha ziem uprawnych, 10,5 ha łak i pastwisk, 0,5 ha lasów, 4 ha nieużytków i 1,5 ha wód. W 1930 r. wieś leżała w powiecie mogilnickim i liczyła 149 mieszkańców. Był tu także kowal nazwiskiem Dukowski. Dziedzic Liszkowski ożeniony był z Ireną Droste (1899-1964), z którą miał córkę Gabrielę. Ta ok. 1940 r. wyszła za Wojciecha Stanisława Buchowskiego z Buchowic herbu Sas. Po wybuchu 2. wojny światowej Niemcy wypędzili właścicieli. Po wojnie nie powrócili oni do majątku, tylko zamieszkali w Poznaniu. Po reformie rolnej dawny majątek podzielono pomiędzy rolników, a dwór stał się budynkiem mieszkalnym.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór parterowy, siedmioosiowy, nakryty dwuspadowym dachem. Do niedawna miał jeszcze oryginalne okna, zamknięte od góry łukami. Wejścia poprzedzonego szerokimi schodami strzegły niegdyś dwa betonowe psy. Nadal rośnie szpaler kasztanowców przed jego fasadą, zachował się tu także niewielki fragment ceglanego ogrodzenia. Poza terenem podwórza stoją też dwa (z dawniejszych trzech) czworaki. Dwór znajduje się w północnej części parku, a kilkanaście metrów od niego w kierunku płn.-zachodnim stoi dawna rządcówka. Obydwa budynki są zamieszkałe i stanowią własność prywatną.
Układ przestrzenny zespołu dworskiego nieco się zmienił. Wszystkie budynki gospodarcze dawnego folwarku zostały rozebrane. Pozostałością po nich są betonowe koryta z dawnej chlewni, leżące jeszcze pod pobliskimi drzewami. Rządcówka, przebudowana na dom mieszkalny, należy obecnie do państwa Lichwała, których przodkowie przybyli tu spod Sandomierza w latach 50. XX w. W miejscu gdzie teraz znajdują się garaże, kiedyś stała stara kuźnia. Ciekawostką jest fakt, że w posiadaniu p. Grzegorza Lichwały znajduje się oryginalny powóz pamiętający czasy przedwojennych dziedziców.

Park

Pozostałości parku z k. XIX w. liczą obecnie ok. 1,19 ha, plus staw w jego południowej części – 0,4 ha. Obok stawu znajduje się wgłębienie terenu zwane „końskim dołkiem”.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011