Łagiewniki

Stan obecny

Własność firmy „Danko” Hodowla Roślin Sp. z o.o. Zakład Nasienno – Rolny w Łagiewnikach.

Historia

Dwór z XIX w.
Łagiewniki to wieś leżąca nad Jeziorem Gopło i granicząca z południową częścią miasta Kruszwicy. Jej nazwa pochodzi prawdopodobnie od zawodu łagiewnika, określenia stosowanego w średniowieczu dla wyrobnika drewnianych lub glinianych naczyń. Począwszy od XV w. była to własność królewska i należała do wójtostwa (później starostwa) kruszwickiego, należącego w 2. poł. XVII w. do Piotra Golemowskiego, ożenionego z Wiktorią Dembińską. Następnie za konsensem królewskim w 1678 r. Golemowski scedował Łagiewniki wraz z częściami innych wsi, swojej córce Katarzynie, zamężnej z Andrzejem z Wielkiego Jarnowa Jarnowskiemu. Dobra po Andrzeju odziedziczył jego syn, Maciej Jarnowski. Po śmierci tegoż, w 1739 r. połowę starostwa kruszwickiego, czyli połowę Kruszwicy, Łagiewnik, Lachmirowic, Sierakowa, Włostowa, Gościejewa, Chrośny i Dzierżążny oraz półwysep Potrzymiech i całą wieś Gembice otrzymał Wojciech Miaskowski, stolnik wschowski, porucznik chorągwi pancernej, ożeniony z Zofią Skaławską. Druga połowa wymienionych wyżej dóbr stanowiła tzw. część wojewódzką, której zarządcami w poł. XVIII w. byli Andrzej i Marianna Fiałkowscy. W tym czasie na pewno istniały tu 2 dwory wzniesione dla zarządców. Ekonomami w części wojewódzkiej byli Kazimierz i Kunegunda Garnysz, a później Władysław i Teresa Chochoła. Kolejną posesorką tej części była Marianna Rapacka. Z kolei dalszymi zarządcami w części majątku należącej do starostwa królewskiego byli Fabjan i Katarzyna Tańscy. W tym czasie starostwo kruszwickie było w rękach Niemojewskich. Po I rozbiorze Polski całość majątku w Łagiewnikach przejęły władze pruskie, a około połowy XIX w. wcieliły jako domenę do majątku w Kobylnikach (patrz opis Kobylnik w naszym katalogu). Dominium Łagiewniki liczyło w 1880 r. 2448 mórg. Na jego terenie znajdowało się 11 domów, zamieszkałych przez 241 mieszkańców. Oczywiście majątek, jako wchodzący w skład dóbr kobylnickich, należał do pruskiego rodu Wilamowitz-Möllendorfów. W 1926 r. dobra w Łagiewnikach liczyły 610,55 ha, w tym 500 ha gruntów ornych, 29 ha łąk i pastwisk, 27 ha nieużytków i 54,55 ha wód. Ich właścicielem był Fryderyk von Wilamowitz-Möllendorf. W rękach tej rodziny wieś znajdowała się aż do końca 2. wojny światowej. W latach 1939-45 wieś nosiła nazwę Büttenhof. Po wojnie całość dóbr przejął Skarb Państwa Polskiego. W Łagiewnikach utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, podległe kombinatowi PGR w Kobylnikach. Po przemianach politycznych 1989/90, świetnie prosperujący PGR został zlikwidowany na mocy ustawy rządu Jana Krzysztofa Bieleckiego. W późniejszych latach zakład przejęła firma hodowli nasion „Danko” z Choryni koło Kościana. Firma wyremontowała dwór, który obecnie pełni rolę pomieszczeń biurowych.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór parterowy, podpiwniczony, nakryty naczółkowym dachem, mieszczącym użytkowe poddasze. Wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi W-E, fasadą skierowany na północ.
Układ przestrzenny zespołu dworskiego w Łagiewnikach jest znakomicie zachowany dzięki dobremu gospodarzowi, jakim był PGR. Firma Danko wykorzystała istniejące budynki i zaadoptowała je do nowych celów.

Park

Park z k. XIX w. o pow. ok. 0,5 ha, otacza dwór od strony południowej.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011