Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Leszczyce
Spalarnia / rakarnia 2010, zdjęcie Marek Kujawa

Zdjęcie archiwalne

Miniatura Leszczyce
Zdjęcie Marek Kujawa

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Leszczyce

Leschütz

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:inowrocławski
Gmina:Pakość
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Własność prywatna. Odlewnia należąca do firmy BHZ Karo w Toruniu.

Historia

Dwór z XIX w.
Leszczyce to nieistniejąca wieś, której nazwę znajdujemy jedynie na stojącym tu jeszcze „archiwalnym” rozkładzie jazdy autobusów PKS. Obecnie tereny dawnej wsi Leszczyce, znajdują się w obrębie administracyjnym miejscowości Dziarnowo. Pozostałości dawnego folwarku zlokalizowane są przy drodze prowadzącej z Inowrocławia do Kościelca Kujawskiego, ok. 1 km na płd.-wschód od Dziarnowa.
Wzmianki pisane o wsi pojawiają się dopiero w poł. XVII w., kiedy wraz z innymi dobrami należała ona do Zygmunta z Działynia Działyńskiego. Ten wydzierżawiał wieś, m.in. Smoszewskim, jakieś sumy na majątku miał także zapisane Piotr Suski. Dobra po ojcu, czyli m.in.: Kościelec, Gurzany, Leszczyce, Węgierce, Rycerzewo, Dziarnowo i Tupadły odziedziczyli Maciej i Paweł Działyńscy, którzy także wydzierżawiali te wsi, m.in. Marcinowi Umińskiemu, podwojewodzie brzeskiemu. Paweł Działyński miał synów: Zygmunta, Józefa i Aleksandra, którzy w 1713 r. przeprowadzili działy braterskie, na skutek których Leszczyce z Kościelcem i inne dobra dostał Józef Działyński. Na pocz. XIX w. majątki przeszły w ręce rodziny Dąmbskich, a od 1839 r. - poprzez ożenek Rozalii Dąmbskiej z Adolfem hr. Łączyńskim, majątek przeszedł w ręce Łączyńskich, w których znajdował się do końca stulecia. W 2. poł. XIX w. w Leszczycach istniał folwark należący do Łączyńskich, będący dominium w powiecie inowrocławskim, liczący w 1880 r. 1028 mórg. We wsi było 10 domów z 88 mieszkańcami (w tym 41 analfabetów). Na pocz. XX w. właścicielem wsi został Adolf hr. Poniński herbu Łodzia. W 1909 r. dobra miały 263 ha obszaru, a do oszacowania podatku wykazywano 6776 marek czystego dochodu gruntowego. W 1926 r. areał gruntów się nie zmienił, a na ogólny obszar składało się 201 ha ziemi ornej, 60 ha łąk i pastwisk i 2 ha nieużytków. W tymże roku do oszacowania podatku wykazywano 2259 talarów czystego dochodu gruntowego. Majątek posiadał kolejkę polną, która prowadziła do Kanału Noteckiego, a w drugą stronę Kościelca i dalej, aż do cukrowni w Pakości. Ostatnim właścicielem Leszczyc był Edward Poniński (1887-1939), zamordowany przez Niemców w Inowrocławiu w czasie tzw. „krwawej nocy” z 22 na 23 grudnia. Jeszcze w 1939 r. część zabudowań folwarku zniszczył pożar, a na ich miejscu w okresie 2. wojny światowej Niemcy wybudowali obiekty przemysłowe. Okoliczni mieszkańcy twierdzą, że budowano tu komorę gazową i krematorium, a więźniowie mieli być dowożeni koleją i barkami na Noteci. Faktem jest, że wybudowana spalarnia istnieje, tyle że budynek zmienił przeznaczenie. W czasach współczesnych został wpisany do rejestru zabytków jako „rakarnia”. Po wojnie powstała tu spółdzielnia rolnicza, a następnie odlewnia metali. Część budynków firmy to przebudowane czworaki, widoczne na mapach archiwalnych przy głównej drodze. Drogę tę w okresie powojennym „wyprostowano” i nieznacznie zmieniono jej przebieg, tak aby omijała spółdzielnię od północy.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Analizy przestrzenne i opis na podst. mapy Geoportalu oraz map z serwisu Mapster:
13453 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
- plik mapy: P37-S26-I_INOWROCLAW_1934.jpg
16986 @ Karte des Deutschen Reiches 1:100 000 - Generalstabskarte /1870 - 1944/
- plik mapy: KDR100_253_Hohensalza_ca1893_DRMC5820253.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Nieistniejący dwór, wraz z prostopadle usytuowaną w stosunku do niego oficyną, znajdowały się kilkadziesiąt metrów na południe od obecnej firmy i poza jej granicami. Pozostały tu widoczne wgłębienia po piwnicach oraz relikty fundamentów i sterty gruzu. Na mapie archiwalnej miejsce oznaczone czerwonym kolorem.
Dawne podwórze gospodarcze znajdowało się odrobinę na zachód, po drugiej stronie drogi prowadzącej do mostu i do domu pracowników obsługujących śluzę na Kanale Noteckim.

Park

Dwór z oficyną otoczone były niewielkim ogrodem o powierzchni ok. 0,2 ha. Do dzisiaj rośnie tu kilka drzew pamiętających czasy świetności tego założenia.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.