Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Łukowiec
2010, zdjęcie Marek Kujawa
Miniatura ŁukowiecMiniatura Łukowiec

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Łukowiec

Bachwitz, Lukowitz

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:bydgoski
Gmina:Sicienko
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z k. XIX w.
Łukowiec to wieś leżąca około 11 km na wschód od Mroczy. Znana była również pod nazwami Bachwitz i Lukowitz. W 2. poł. XVI w. właścicielem tych dóbr był Janusz Niemojewski herbu Rola. Pewne działy we wsi posiadał też Jan Żernicki z Wierzchucina. Około 1579 r. Niemojewski nabył Słupowo i Toninko oraz dokonał podziału swojego Krąpiewa i Łukowca z Wojciechem, Erazmem i Zygmuntem Krąpiewskimi. W 1610 r. przekazał majątek, w tym Łukowiec, synowi Jerzemu. Wśród właścicieli części wsi w tym okresie wymieniany był także Marcin Bendorski (Będorski) herbu Wyskota, który w 1602 r. sprzedał łany osiadłe Krąpiewa i pustki Łukowiec Maciejowi Wałdowskiemu, sędziemu grodzkiemu nakielskiemu, za tysiąc ówczesnych złotych. Właścicielami działów tych majątków byli też jego synowie: Marcin, Andrzej i Piotr Będorscy. W 1675 r. dziedzicem wsi był Zygmunt Niemojewski, syn Władysława, który dzierżawił dobra, m.in. Maciejowi Pigłowskiemu, a następnie Franciszkowi Sumińskiemu i Marcelli z Dembińskich. Zapisał też na tych dobrach pewne sumy Orzelskim. W 1691 r. folwark Łukowiec oraz Słupowo, kupił od Zygmunta Stefan Łochocki h. Junosza, zaś w 1693 r. dobra te (wraz ze Słupowem) zastawił na trzy lata klaryskom bydgoskim. Był on dziedzicem Łukowca jeszcze na pocz. XVIII w. Później wieś najprawdopodobniej przeszła w ręce niemieckie. Pod koniec XIX w. oprócz folwarku znajdowało się tu 5 domów, w których mieszkały 82 osoby (wszyscy katolicy; 15 analfabetów). Zapewne w tamtym okresie właścicielami majątku była rodzina Grygrowicz, dla których wzniesiono obecny dwór. Około 1900 r. nastąpiła częściowa parcelacja majątku. W latach 1917 – 1918 r. w budynku po gorzelni rozpoczął pracę młyn, początkowo jako przedsięwzięcie prywatne. W 1930 r. wieś liczyła 234 mieszkańców. Właścicielem majątku o areale 135 ha był Otto Butner. We wsi znajdował się także wspomniany już młyn należący do J. Suska oraz zajazd Fryderyka Garstki. Usługi dla mieszkańców świadczyli: kowal M. Sechawer, stolarz E. Kottke i szewc K. Dotslaff. Przedwojennym dzierżawcą majątku był niejaki Szafrański. Po wybuchu 2. w. światowej wieś znalazła się pod zarządem niemieckim. Po wojnie w budynku dworu utworzono mieszkania, a młyn funkcjonował pod szyldem Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. W 1990 r. stał się własnością prywatną, a 10 lat później zakończył swoją pracę. Zachowany budynek dworu jest w bardzo złym stanie technicznym, zamieszkuje go jedna rodzina, a właścicielem jest AWRSP (2013 r.).
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Analizy przestrzenne i opis na podst. map Geoportalu i serwisu Mapster:
5205 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 2772_Hohenwalde_1940_300dpi.jpg
12907 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 2772_Hohenwalde_1944.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór późnoklasycystyczny, parterowy, nakryty dwuspadowym dachem. Obecnie układ przestrzenny zespołu dworskiego jest w znacznym stopniu przekształcony.

Park

Park z 2. poł. XIX w. o pow. ok. 1,5 ha, dziki i zaniedbany, z częściowo zachowanym starodrzewem. Niegdyś park otaczał dwór i podwórze gospodarcze od północy, zachodu i południa.

Inne

- Łukowiec był ważnym węzłem wąskotorowych Bydgoskich Kolei Dojazdowych. Usytuowana była tu jej stacja. Stąd rozjeżdżały się tory kolejowe prowadzące do Wierzchucina i Wąwelna. Ostatni kurs „ciuchci” na trasie z Łukowca w kierunku Kasprowa, Sicienka, do Morzewca odbył się w 1991 r.
- Remiza strażacka z XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.