Rycerzewo

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z pocz. XX w.
Rycerzewo to niewielka wieś, leżąca przy drodze nr 251 łączącej Pakość z Inowrocławiem, w odległości 3 km na wschód od Pakości. Począwszy od średniowiecza wchodziła w skład klucza dóbr podległych pod majętność w Kościelcu. Właścicielami były kolejno rody Leszczyców i Kościeleckich herbu Ogończyk, a w XV w. wieś na krótko stała się własnością drobniejszej szlachty. W 1489 r. dzieliła się na działy należące do Kaczkowskiej i niejakiego Kinowskiego. Począwszy od XVI w. jako właścicieli wymienia się możne rody: Kościeleckich, a od 1610 r. Działyńskich herbu Ogończyk, w których rękach wieś znajdowała się przez ponad 200 lat. Podobnie jak Kościelec, w 1859 r. Rycerzewo stało się własnością Łączyńskich h. Nałęcz. Po 1860 r. wieś podzielono na część gminną i szlachecką, przy czym wydzielono trzy duże gospodarstwa oraz kilka mniejszych. Największe z nich posiadała Apolonia Pietrzak, zamężna 2-o v. Ojczenasz. Po Ojczenaszach dziedziczyła ich córka Franciszka, zamężna z Antonim Kaźmierczakiem. Pozostałe gospodarstwa ze względu na ich niewielki areał w opisie pominiemy. Około 1885 r. wieś miała 18 domów i 158 mieszkańców; należała do parafii w Kościelcu. Wraz z Julianowem tworzyła okręg wiejski, który łącznie miał 20 domów ze 166 mieszkańcami, w tym 1 żydem, 16 ewangelikami i 149 katolikami. Do okręgu należało 232 ha gruntów, w tym 205 ha ziem uprawnych i 2 ha łąk. Gospodarstwo po Kaźmierczakach odziedziczyła w 1913 r. Józefa Batlińska, której potomkowie mieszkają tu do dzisiaj. Po odzyskaniu niepodległości Polski w 1920 r. we wsi utworzono gminę wiejską. W 1930 r. Rycerzewo liczyło 187 mieszkańców; był tu także wiatrak należący do Stanisława Bochata. Do 1934 r. właścicielem majątku był Ludwik Batliński (1893-1934), działacz rolniczy, a także prezes Kółka Rolniczego w Kościelcu. Dom państwa Batlińskich, dawny dworek, wzniesiony został w 1912 r. W czasie 2. wojny światowej Niemcy rozstrzelali Jana Kaźmierczaka i Stanisława Bochata. Po wojnie wieś stała się typową wsią chłopską. Zachował się jej układ przestrzenny z końca XIX w. Zabudowania wszystkich folwarków przetrwały, uległy jedynie przebudowie i przystosowane zostały do pełnienia nowych funkcji. Dawny dworek z gospodarstwem jako nie podlegający reformie rolnej, stał się domem prywatnym.
Opracowanie własne na podst. badań terenowych i dostępnych źródeł.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dawny dwór był wzniesiony na planie prostokąta, fasadą skierowany na zachód, parterowy i nakryty dachem dwuspadowym. Niestety nie wiemy jak wyglądał przed 2. wojną światowej i współczesnymi remontami.
Układ przestrzenny dawnego folwarku w znacznej mierze jest zachowany.

Park

Pozostałości niewielkiego parku z pocz. XX w. zachowały się w północnej części dawnego folwarku i obecnie stanowią teren prywatny (na dz. ewid. nr 93).

Inne

Zabudowania gospodarcze: stajnia z 1908 r., chlew z pocz. XX w. oraz stodoła z 1926 r.
Dom z połowy XIX w. (nr 15), z budynkiem gospodarczym z k. XIX w.
Krzyż i tablica na miejscu cmentarza cholerycznego z 1852 i 1873 r.
Tablica pamiątkowa w miejscu gdzie stał dom kardynała Józefa Glempa, Prymasa Polski.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011