Luszkówko

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Pałac z 2 poł. XIX w.
Wieś wzmiankowana już w czasach krzyżackich, gdy wg ksiąg czynszowych liczyła 36 włók, z których 2 i pół było w rękach sołtysa i zwolnione od daniny, a za resztę płacono po 16 skotników i dwie kury. "W miejsce dziesięciny płacili po 8 skot. od włóki; karczma czynszowała 4 wiardunki" (S.G.K.P...). Po wojnach krzyżackich wieś się trochę wyludniła i obrabiała zaledwie 19 włók. Początkowo należała do starostwa świeckiego, zaś własnoscią prywatną stała się w 1. poł. XVI w. Pierwszym znanym dziedzicem był Jerzy Konopacki. Po 1. rozbiorze Polski wieś znalazła się w rękach niemieckich, m.in. Paeslerów, dla których w 1. poł. XIX w. wybudowano obecny pałac. W 1885 r. na Luszkówko składała się wieś włościańska i majętność, należąca do Ernsta Miske. Część należąca do włościan miała 504 morgi obszaru, 14 domów z 97 m-cami i 19 innych budynków. Do folwarku należało 329 ha, w tym 275 ha ziem uprawnych, 37 ha łąk i pastwisk, 3 ha lasu, 6 ha nieużytków i 6 ha wód. Majętność posiadała 12 budynków i 8 domów zam. przez 103 osoby, w tym 67 katolików. Do majątku należała także cegielnia. W Luszkowie w 1931 r. urodził się znany neurochirurg, Henry M. Wisniewski, zajmujący się chorobą Alzcheimera. W czasie 2. wojny św. we wsi rozstrzelano ok. 3 tys. osób, w tym pacjentów z zakładu psychiatrycznego w Świeciu. Po wojnie majątek został przejęty przez Skarb Państwa Polskiego. W okresie 1954-1995 w pałacu znajdował się Państwowy Dom Pomocy Społecznej prowadzony przez Albertynki. Później obiekt stał się własnoscią prywatną. We wsi wychowywał się dziekan diecezji pelplińskiej - ks. dr hab. Wiesław Śmigiel.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich...
Wikipedia
Wszystkie prawa zastrzeżone. (MK.)

Opis

Pałac późnoklasycystyczny. Budynek piętrowy z mezzaninem, wysoko podpiwniczony, od zachodu 10-osiowy, akcentowany wgłębnym 2-kolumnowym portykiem ujętym lizenami. Portyk dźwiga jedynie belkowanie i gzyms. Dwuczłonowa bryła może sugerować różny czas wznoszenia poszczególnych części pałacu. W elewacji ogrodowej (od płd.-wschodu) wieloboczny wykusz i taras; niższa część budynku od tej strony lekko cofnięta.

Park

Park z 2. poł. XIX w. o pow. 2,95 ha. Wśród starodrzewu na uwagę zasługują dwa grupowe pomniki przyrody. W sklad 1. grupy wchodzą: lipa drobnolistna o obw. w pierśnicy 412 cm, robinia biała o obw. 278 cm, dąb czerwony o obw. 330 cm, wiąz szypułkowy o obw. 377 cm oraz 2 platany klonolistne o obw. 305 i 300 cm. W skład 2. grupy wchodzą 4 dęby szypułkowe o obwodach 390 - 290 cm.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011