Lubaszcz

Stan obecny

Budynek na sprzedaż.

Historia

Dwór z 1864 r.
Najstarsza wzmianka o wsi pochodzi z końca XV w. W okresie staropolskim miejscowość ta podobnie jak Olszewka, z którą Lubaszcz tworzy obecnie jedno sołectwo, należała do dóbr królewskich i podlegała starostwu nakielskiemu. Starostwo nakielskie występuje pierwszy raz w dokumentach w 1329 r. Należało do niego Nakło i dziesięć osad wiejskich. W 1478 r., jego właścicielem był ówczesny starosta nakielski Jan Donaborski. Kolejna wzmianka o Lubaszczu pochodzi z 1552 r. Wtedy to Gertruda z Donaborskich oddała Lubaszcz wraz z innymi dobrami swojemu mężowi, Januszowi Kościeleckiemu. W 1586 r. Jan Kościelecki, Krzysztof Kościelecki oraz ksiądz Andrzej Kościelecki wydzierżawili Piotrowi z Bnina Opalińskiemu i Andrzejowi z Bnina Opalińskiemu wsie Lubaszcz, Rozwarzyn i Strachucin. O stanie wsi przynależnych do starostwa nakielskiego dowiadujemy się z Lustracji województw wielkopolskich i kujawskich z lat 1628-1632. Lubaszcz stanowił wtedy folwark, przy którym zatrudnieni byli zagrodnik i rataj. Na przełomie XVII i XVIII w. wieś przeszła w posiadanie rodzin Kińskich i Niszczyckich, a od 1773 r. - Pisarzewskich. W 1780 r. zarządcą majątku został Niemiec Johann Myschke, który ok. 1800 r. został pełnoprawnym właścicielem Lubaszcza. Na początku XIX w. pisownia jego nazwiska nieco się zamieniła i podpisywał się jako Mischke. W 1821 r. wydał on swoją jedyną córkę Fryderykę Wilhelminę Mischke za dzierżawcę Trzeciewnicy, Holendra Henryka Augusta Ritter. Majątek po nim przejął Ernest I Ritter, który znacznie rozbudował i wzbogacił wieś. W 1864 r. Lubaszcz liczył 91 mieszkańców, a ogólna powierzchnia gruntów liczyła 1639 ha, z czego 856 ha pól uprawnych. Duże dochody z zarządzanego majątku pozwoliły właścicielom wybudować w latach 1864- 1870 okazały dwór. Po śmierci Ernesta I Rittera zarządzał nim jego syn, Ernest II Ritter. Zmarł w 1932 r., nie pozostawiając po sobie następcy, który mógłby przejąć po nim schedę. W 1933 r. majątek zakupiła Władysława Kowalska, przenosząc się na wieś wraz z siódemką swoich dzieci. Gospodarkę prowadziła do momentu wybuchu 2 W.Św. W 1939 r. majątek przejęli Niemcy.
W 1946 r. powołano na terenie majątku w Lubaszczu Uniwersytet Ludowy. Zajmował się on szkoleniem młodzieży wiejskiej w wieku 18-30 lat, na kursach dziesięciomiesięcznych po ukończeniu szkoły podstawowej. Na przełomie lat 1949/1950 w Lubaszczu rozpoczął działalność Państwowy Ośrodek Maszynowy, który po restrukturyzacji w 1994 r. działa do dziś jako Pomorski Ośrodek Maszynowy.

Opis

Budynek piętrowy, podpiwniczony i otynkowany, zbudowany z cegły na planie prostokąta. Do obu końców korpusu głównego, przylegają prostopadle nieco wyższe skrzydła boczne. Do jednego ze skrzydeł dostawiono parterową dobudówkę z tarasem. Od strony frontowej na parterze znajduje się taras. Całość nakryta jest blaszanym dachem dwuspadowym. Dwór ozdobiono boniowaniem, a także gzymsem z ornamentem kostkowym. W elewacji zachodniej, pomiędzy oknami parteru znajduje się ozdobna nisza. W budynku znajdują się dwa wejścia, jedno główne w elewacji północnej, a drugie prowadzące bezpośrednio do piwnic w elewacji zachodniej. Powierzchnia użytkowa budynku 1196 m2.

Park

Park z XIX w.o pow.1ha. Zaniedbany, o nieczytelnym dawnym układzie przestrzennym. Niegdyś były tu trzy stawy, z których do dzisiejszych czasów przetrwał jeden. Do stawów niegdyś prowadziły ścieżki znaczone rzędami drzew. Wśród obecnego starodrzewia dominują lipy drobnolistne, dęby szypułkowe, klony pospolite oraz kasztanowce białe. Spotkamy tu również okazy pomnikowe: jesion wyniosły o obw. 110cm, oraz sześć dębów szypułkowych o obwodach w pierśnicy od 295 do 415cm.

Inne

Czworaki z 1870 r.
Budynek mieszkalny tzw. ?abisynka?, powstała w 1902 r.
Oranżeria z 1895 r.
Obora i dwie stajnie z 1890 r.
Spichlerz zbożowy z 1867 r.
Stodoła z 1867 r.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011