Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Tarczek
Województwo:świętokrzyskie
Powiat:starachowicki
Gmina:Pawłów
Rodzaj obiektu:Dwór
Powiat:starachowicki
Gmina:Pawłów
Rodzaj obiektu:Dwór
Stan obecny
Własność prywatna.Historia
Dwór z poł. XIX w.Tarczek to wieś leżąca w pobliżu DK nr 752, w odległości 5 km na wschód od Bodzentyna. Już w 1. połowie XIII w. była licznie odnotowana w źródłach; w 1228 r. jako "Tarsc", później u Długosza "Tharszek", także "Tarżek". Wieś była odwieczną własnością biskupów krakowskich. Podobno już w XI w. posiadali oni swój dwór oraz wybudowali kościół z łupków kamiennych (nad wejściem umieszczono rok 1067). W 1227 r. biskup krakowski Iwo otrzymał przywilej od Leszka Białego na osadzenie Niemców w okolicach "Tarska". Z kolei w 1288 r. na akcie wydanym w Skaryszewie przez ks. Grzymisława podpisał się Prandota "preposites de Tarcs", czyli prepozyt z Tarczka. W 1244 r. osadę biskupią napadł i spalił ks. Konrad Mazowiecki, a w 1268 r. przez wieś przechodzili Litwini. Osada szybko się odbudowała, a około 1275 r. posiadała liczne przywileje, otrzymane m.in. od Bolesława Wstydliwego. We dworze miejscowym zmarł biskup krakowski Paweł z Przemankowa, "znany z burzliwego życia". Później targowisko z Tarczka biskup Bodzenta przeniósł do nowo lokowanego miasta, któremu nadał nazwę od swego nazwiska - Bodzentyn. W połowie XV w. Tarczek, który Jan Długosz nazywał je "oppidium notable" stracił na znaczeniu. Tak więc Tarczek stał się ponownie wsią, a z 12 łanów kmiecych dziesięcinę odprowadzano biskupom krakowskim. Dziesiecinę z folwarku składano miejscowemu plebanowi. W 1581 r. we wsi było 21 osadników, 11 łanów, 10,5 prętów (miara powierzchni), 1 ogrodnik i 3 ubogich komorników.
W 1885 r. Tarczek stanowił wieś, folwark, majorat rządowy, osadę młyńska nad rzeczką Psarką (dawniej Ponikłą); był siedzibą gminy i parafii. Łącznie znajdowały się tutaj 52 domy z 378 m-cami, ponadto młyn wodny i murowany kościół. Majątek ziemski z gruntami o wielkości 520 mórg należał do generała Bodzentyna (?) i stanowił majorat. Pozostałe 520 mórg rozdzielone było pomiędzy włościan. Przy murowanym młynie znajdowały się 3 domy, zaś do młynarza należało 7 mórg ziemi. We wsi był także drugi, niewielki folwark z gruntami 89 mórg, należący do Włodzimierza Kondaki.
W 1930 r. wieś leżała w pow. iłżeckim i liczyła 547 mieszkańców. Resztówka po majątku posiadała 76 ha, a jej dzierżawcą był Mieczysław Rafalski. We wsi był wówczas młyn wodny należący do A. Pytla, olejarnia Rudkowskiego, kowal J. Dąbrowski i kołodziej W. Czernikiewicz. Po 2. wojnie światowej pozostałości dawnego folwarku stały się zapewne własnością prywatną.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
4568 @ WIG - Mapa Taktyczna Polski 1:100 000 [1924 - 1939]
- plik mapy: P45_S32_BODZENTYN_1934_300dpi_bcuj302498-291401.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!
Komentarze
Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.