Płaczkowo

Stan obecny

Własność ANR, prawdopodobnie w dzierżawie.

Historia

Dwór z XIX w.
Płaczkowo to niewielka osada na prawym brzegu jez. Szydłowskiego. Pierwszą wzmiankę o wsi znajdujemy w 1434 r., kiedy to dziedzicem jej części był Paweł z Płaczkowa. W XV i w poł. XVI w. była to własność szlachecka. Na pocz. XVI w. nastąpiła jej lokacja na prawie niemieckim. Wg Jana Łaskiego jedyną daniną dla plebana w Kamieńcu była kolenda po groszu z łanu, płacona z łanów kmiecych i sołtysich. Ostatnim dziedzicem (ok. 1540 r.) był Jakub Sulinski, ożeniony z Barbarą Wilkowyjską, którzy mieli syna Grzegorza Gołąbowskiego (pis. oryg.). Następnie wieś przeszła w ręce opactwa benedyktynów z pobliskiego Trzemeszna. Utworzono tu tzw. wójtostwo, które kierowane było przez kolejnych zarządców (wójtów) aż do 1773 r. W tymże roku opat trzemeszeński Kosmowski przekazał Płaczkowo założonej przez siebie szkole w Trzemesznie. Wcześniej przez stulecia ziemie wsi były dzierżawione, a ich posesorami lub poddzierżawcami była miejscowa drobna szlachta. W zapiskach nie znajdujemy możnych okolicznych rodów, lecz jedynie nazwiska mało znane, jak np. Iwanowscy (1681), Siemiątkowscy (1736), Suscy (1739), Andrzej Maykowski - wójt (1746), jego córka Marianna zamężna za Felicjana Strubińskiego (1749) oraz Kruszescy (pis. oryg., 1766 i później). Po 1773 r. dobra nadal puszczano w dzierżawę. Po okresie wojen napoleońskich posesorem majątku został Wojciech Tański. Być może właśnie w tamtym okresie wzniesiono dla zarządców obecny dwór. Kolejnym z nich był wcześniejszy posesor Czarnego Piątkowa - Wincenty Drzewiecki, ożeniony z Różą Sikorską. Oficjalnym właścicielem majątku w 1847 r. był jeszcze szpital w Trzemesznie. Drzewiecki zmarł w Płaczkowie 21 października 1869 r. i pochowany został w Kamieńcu. Później Prusacy utworzyli tu domenę rządową, która w 1885 r. liczyła 289 ha, w tym 269,89 ha ziem uprawnych, 10, 66 ha pastwisk, 6,7 ha nieużytków i 1,86 ha wód. Czysty dochód gruntowy wynosił wówczas 2764 marki. We wsi znajdowało się 6 domów z 80 m-cami, w tym 6 protestantów. Z czasem wieś przeszła w ręce niemieckie, gdyż w 1926 r. jej właścicielem był Karol Vogt. Na 310 ha majątku składało się 296 ha ziem uprawnych, 1 ha łąk, 12 ha nieużytków i 1 ha wody. Czysty dochód gruntowy wynosił 998 talarów, czyli ok. 2994 marki. W 1930 r. wieś liczyła 131 m-ców. Dobra znajdowały się w rękach Vogta do 2. wojny światowej, następnie zostały zabrane i rozparcelowane przez Skarb Państwa Polskiego. Na bazie dawnego folwarku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, rozwiązane ustawowo w latach 90. XX w. Dwór przez lata pełnił funkcje biurowe i mieszkalne.
Źródła:
Teki Dworzaczka (Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926.
Geoportal.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony na planie prostokąta, w dłuższej osi zbliżonej do N-S, fasadą zwrócony na wschód. Składa się ze starszej części południowej - piętrowej i północnej parterowej (oficyny). Od północy dostawiona kolejna, niewielka przybudówka - prawdopodobnie współczesna (dom nr 12). Wszystkie części budowli nakryte są dachami dwuspadowymi. W fasadzie murowany ganek z wejściem. Kolejna, niewielka parterowa przybudówka znajduje się od południa. Dwór na skutek przebudowy (remontów) pozbawiony cech stylowych.

Park

Niewielki park z XIX w. o pow. 0,94 ha rozciąga się po wschodniej stronie dworu i dochodzi do drogi lokalnej. (Geoportal, 22.04.2017 r.)

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011