Kamień Kmiecy

Stan obecny

Mieszkania

Historia

Dwór z 4. ćwierci XIX w.
W XIII w. właścicielem tych ziem był Konrad Mazowiecki, który nadał ziemię dobrzyńską synowi Bolesławowi. Później właścicielami byli potomkowie Bolesława a następnie Władysław Łokietek, toczący o te ziemie nieustanną wojnę z Zakonem Krzyżackim. Należały one na przemian do Polski i Krzyżaków aż do ugody w Raciążku w 1404 r. W XVII w. wieś została spustoszona przez Szwedów a w 1793 r. znalazła się pod zaborem pruskim. W 1865 r. Kamień Kmiecy zakupił Hipolit Dunin-Wąsowicz herbu Łabędź (1806-1876), syn Józefa, żonaty z Marianną Czarnomską z Tłuchowa. Majątek ten w skład którego wchodził Jasień i kilka innych wsi należał do największych w ziemi dobrzyńskiej. Po śmierci Hipolita dobra te zostały podzielone pomiędzy synów: Tomasza, Hipolita i Mariana. Łączny obszar majątku (wraz z Jasieniem) liczył wówczas ponad 2100 mórg. Jego właściciel, Hipolit (2) ożenił się z Bronisławą Mrozińską, z którą miał dwóch synów: Wacława i Hipolita oraz córki: Bronisławę i Wandę. Wacław w 1906 r. otrzymał Kamień Kmiecy, którego wartość oszacowano na 60 tys. rubli, Hipolit (3) zaś otrzymał Jasień. W 1910 r. Wacław ożenił się z Natalią Sariusz-Tarnowską herbu Jelita. Mieli dwie córki: Irenę (1908-1943) i Marię (1921-1998). Maria wyszła w 1940 r. za Jerzego Święcickiego herbu Jastrzębiec pozostawiając liczne potomstwo. Po 2 wojnie światowej i nacjonalizacji majątku w budynku dworu urządzono mieszkania. Obecnie zamieszkuje go kilka rodzin. Dawni właściciele prawdopodobnie nie ubiegają się o zwrot majątku. Najmłodszy potomek Święcickich ma obecnie 23 lata.
Źródła:
Wikipedia;
Wielka Genealogia Minakowskiego;
Genealogia Ziemiaństwa Ziemi Dobrzyńskiej, Piotr Gałkowski.

Opis

Dwór późnoklasycystyczny. Budynek fasadą zwrócony jest na zachód. Wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi północ-południe. Murowany z cegły i otynkowany, podpiwniczony, nakryty czterospadowym dachem. W siedmioosiowej fasadzie znajduje się trójosiowy, piętrowy ryzalit zwieńczony niewielkim trójkątnym frontonem. Wejście poprzedzają schody oraz skromny portyk składający się z dwóch filarów dźwigających niewielki taras na wysokości piętra. Elewacja posiada ładny detal architektoniczny: boniowane naroża, gzymsy, obramienia okien, lizeny i ozdobne przyczółki nad oknami piętra. Od strony południowej dobudowana jest, być może późniejsza, parterowa przybudówka.

Park

Park krajobrazowy z końca XIX w. o pow. ok. 1,1 ha. Częściowo wykarczowany. Zachowany cenny starodrzew zgrupowany jest na wzniesieniu wokół dworu a wnętrze parku jest czyste i zadbane przez mieszkańców. Założenie znajduje się na malowniczym i zróżnicowanym terenie Pojezierza Dobrzyńskiego.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011