Neryngowo

Stan obecny

Stan własności nieznany. Prawdopodobnie prywatny.

Historia

Dwór z XIX w.
Neryngowo to wieś leżąca nad rzeką Wrześnicą, w odległości 6 km na płd. wschód od centrum Wrześni. W czasach staropolskich nie istniała, a jej przyszłe ziemie stanowiły część majątku Nadarzyce wchodzącego w skład dóbr wrzesińskich. Pod koniec XVIII w. dobra te należały do braci: Adama i Kaliksta Ponińskich. Po III rozbiorze Polski Nadarzyce przeszły w ręce niemieckie, a od ok. 1850 r. stały się własnością rodziny Nehring. Na rozległych polach pomiędzy Kaczanowem, Gozdowem, Nową Wsią a Zielińcem ci założyli nowy folwark, który otrzymał nazwę pochodzącą od nazwiska dziedziców - Nehringswalde. Podobnie jak Nadarzyce, folwark należał do parafii Gozdowo. Zapewne w 2. poł. XIX w. wybudowano tu dwór dla zarządców, a niedługo później przez majątek przeprowadzono linię kolejki wąskotorowej biegnącej do cukrowni we Wrześni. W 1871 r. dobra należące do Pawła Nehringa wystawiono na przymusową licytację; najpierw Gozdowo, a następnie, dnia 11 listopada 1871 r. także Nehringswalde. W informacji z Dziennika Poznańskiego podano obszar dóbr: "227 ha 0,5 ar. 30 lasek kw." Dnia 2 stycznia 1872 r. subhasta została odwołana.
W 1885 r. Nehringswalde stanowiło dominium o rozległości 889 mórg, na terenie którego znajdowało się 6 domów ze 103 m-cami, w tym 6 ewangelików i 97 katolików; 47 analfabetów. Najbliższa karczma znajdowała się 4 km stąd, a poczta i dworzec kolejowy we Wrześni.
W 1894 r. Gozdowo (a wraz z nim prawdopodobnie N.) nabył Witold Krasicki, zm. dnia 31 maja 1910 r. Prawdopodobnie N. nie wchodziło w skład dóbr wrzesińskich należących wówczas do Ponińskich, chyba że pod zmienioną nazwą - "Neuforverk", jednakowoż nie jesteśmy tego pewni, bo na mapach z tego okresu (1911) wieś widnieje pod dotychczasową nazwą. Z kolei nazwę "Neryngowo" wieś otrzymała po wyzwoleniu Polski w 1920 r. Właścicielem folwarku został Stanisław Nowaczyk, pod zarządem którego dobra w 1926 r. miały 259 ha, w tym 250 ha ziemi uprawnej, 2,5 ha łąk, 6,25 ha nieużytków i 0,25 ha wody. Do fiskusa wykazywano (celem naliczenia podatku) 885 talarów czystego dochodu gruntowego. Neryngowa nie uwzględniono w ks. adresowej z 1930 r. Po 2. wojnie światowej dawne dobra rozparcelował Skarb Państwa Polskiego.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Regesty, Monografie) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl);
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
11811870 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 3771_(2068)_Gozdowo_1911_APP_Sygn._M.top.25-1560-1.jpg
11840319 @ Karte des Deutschen Reiches 1:100 000 - Generalstabskarte, ark. poj. /1870 - 1944/
- plik mapy: KDR100_302_Wreschen_1891_nhmR3rs_BN_Sygn._ZZK_S-31_856_A.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Budynek wznoszący się w miejscu dawnego dworu to prawdopodobnie współczesny biurowiec albo blok mieszkalny, usytuowany w dł. osi NW-SE. W celu uściślenia opisu niezbędne są dalsze badania terenowe.

Park

Park dworski z końca XVIII w. o pow. 0.98 ha. Pomiar dot. zachowanego drzewostanu w obrębie dz. ewid. nr ...59/10, której płd.-zach. część stanowią nieużytki i zabudowania.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011