Bielawy

Stan obecny

Teren pod zarządem ANR albo J.S.T.

Historia

Dwór z XIX w.
Wzmianki pisane o wsi są stosunkowo nieliczne i dotyczą jedynie jej dzierżawców. Wśród pierwszych właścicieli folwarku mógł być Stanisław Przecławski, stolnik poznański, który w 1598 r. zapisał na swoich dobrach pewne kwoty zgromadzeniu penitencjarzy przy kościele katedralnym w Poznaniu. W XVI w. wieś podobnie jak Januszewice mogła stanowić sołectwo, z którego płacono daniny biskupom poznańskim. W 1563 r. Sobór Trydencki powołał do życia seminaria duchowne. W diecezji poznańskiej wykonawcą tego dekretu został biskup Adam Konarski, który w Poznaniu założył tzw. Akademię Lubrańskiego, ściśle powiązaną z seminarium. Po kilkunastu latach akademia podupadła, dlatego Lubrański założył Kolegium Jezuitów, który to zakon sprowadzono do Poznania i osadzono przy kość. św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Początkowo instytucję wspomagali finansowo biskupi, m.in. Łukasz Kościelecki, jednak z czasem dla zapewnienia dochodów zakupiono kilka folwarków w okolicach Poznania, m.in. Bielawy. W 1834 r. Prusacy próbowali zlikwidować seminarium będące ostoją i kuźnią polskości, jednak wobec zdecydowanej postawy arcybiskupa Marcina Dunina rok później powołano je do życia ponownie. W 1837 r. folwark w B. posiadał 5 dymów i 89 m-ców. W owym czasie leżał na terenach powiatu i okręgu bukowskiego. W 2. poł. XIX w. jednym z polskich posesorów folwarku był Józef Krzyżański. W 1885 r. w skład 4408 morgowych Bielaw wchodziło także Separatowo (ob. Separowo). Wieś liczyła 232 m-ców, zamieszkałych w 11 domach. Był to okres w którym folwark oficjalnie nie posiadał właścicieli, albowiem działalność seminarium została zawieszona przez władze pruskie w 1873 r. i stan ten trwał do 1889 r., kiedy to powołano je ponownie. Na pocz. XX w. szkołą zarządzał arybiskup Florian Stablewski, który wybudował nowy gmach seminaryjny przy ul. Wieżowej w Poznaniu. Folwark w Bielawach istniał do wybuchu 2. wojny światowej. W 1926 r. miał 1110 ha, na co składało się 865 ha ziem uprawnych, 120 ha łąk i pastwisk, 26,25 ha lasów, 38,75 ha nieużytków i 60 ha wód. Czysty dochód gruntowy wykazywany jako podstawa do wyliczenia podatku wynosił 4353,65 talarów. Majątek posiadał własną gorzelnię. Po 1939 r. folwark przemianowano na Liebensee, zaś Separowo na Einsiedel. Po wojnie oba folwarki zabrał i rozparcelował Skarb Państwa Polskiego. W Bielawach utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, zlikwidowane ustawowo w latach 90. XX w. Dwór w okresie powojennym został prawdopodobnie wyburzony a park zdziczał i zarósł.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Regesty, Monografie) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Historia Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Poznaniu: http://asd.poznan.pl/seminarium/historia
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Mapster:
5954 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 3765_Granowo_1940.jpg
5953 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 3765_Granowo_1911.jpg
Geoportal.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Nieistniejący dwór wznosił się pośrodku parku, przy drodze dzielącej zespół dworski na część płd. i północną. W późniejszym okresie drogę zlikwidowano, dobudowano też kolejne zabudowania folwarczne.

Park

Park dworski z XIX w. o pow. 3,33 ha. Park nie posiada wyodrębnionej dz. ewid. i wraz z podwórzem gospodarczym stanowi fragment dużej dz. rolnej nr ... 32 o pow. 14,8811 ha (Geoportal, 25.02.2018 r.). Ozdobną była płd. część parku. Część płn. stanowił sad owocowy oraz staw w płn.-wsch. narożniku zespołu dworskiego.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011