Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Rogowo
2015, zdjęcie Marek Kujawa
Miniatura RogowoMiniatura RogowoMiniatura Rogowo

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Rogowo

Roggenau (1939-45)

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:żniński
Gmina:Rogowo
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Własność J.S.T. Mieszkania.

Historia

Dwór z końca XVIII w.
Rogowo ma bogatą historię, Wzmiankowane w 1311 r., kiedy to Mroczko, ojciec Jakuba i Przecława z Żernik otrzymał Rogowo w wyniku podziału majętności. W latach 1364-1370 właścicielem był Janusz de Rogowo, a następnie wdowa po nim, Nastka. Pierwsi właściciele z czasem przyjęli nazwisko Rogowskich h. Grzymała. Lokacja na prawach miejskich nastąpiła już w 2. połowie XIV w., a w 1380 r. w miasteczku występował wójt rogowski. Ono samo było wzmiankowane jako Civitas. Rogowscy byli jego właścicielami aż do pocz. XVII w., gdy Maciej Rogowski sprzedał Rogowo Mateuszowi Węgierskiemu za 20 tys. ówczesnych złotych. W 2. połowie XVIII w. właścicielami Rogowa byli bracia: Józef, Kazimierz, Wojciech i Jakub Korytowscy h. Mora. W 1777 r. wzmiankowana tu była także Teofila z Tuchołków Korytowska, dziedziczka Rogowa i Rogówka. Dwór wzniesiony został w latach 1788-1791 przez Jakuba Korytowskiego, ostatniego miecznika gnieźnieńskiego. Ten ożeniony był z Agnieszką z Prusimskich, a w 1800 r. urodził im się syn Dionizy. W tym czasie w Rogowie mieszkało 266 osób. Po II rozbiorze Polski Jakub Korytowski sprzedał miasteczko Prusakom, a sam mieszkał na swoim majątku w Rogówku. W 1828 r. z jego fundacji wzniesiono w Rogówku obecny kościół na miejscu starego (sprzed 1404 r). W 1854 r. dziedzicem Rogówka był Albin Korytowski, syn Józefa, który zmarł w 1886 r. Pochowany został w Mszanie Dolnej w Galicji. W 1875 r. częściowo spalił się pałac, jednak został odbudowany. Albin Korytowski jeszcze przed 1880 r. sprzedał dobra Hermannowi Hirschbergowi. Około 1885 r. w Rogowie znajdowały się 52 domy, zamieszkałe przez 622 osoby (353 katolików, 98 ewangelików i 171 żydów). Do miasta należało 36 ha ziem uprawnych i 7 ha łąk. Mieszkańcy trudnili się głównie rolnictwem, a żydzi handlem. Oprócz kościoła katolickiego na Rogówku, w mieście znajdował się kościół ewangelicki i synagoga. Na wystawienie kościoła ewangelickiego, w 400-rocznicę urodzin Marcina Lutra, w 1833 r. urządzono składkę, na której zebrano 50 tysięcy marek. Budynek wzniesiony został na środku rynku. W 1910 r. zmarła Anastazja z Poleskich Teofilowa Korytowska, matka Witolda Korytowskiego herbu Mora, który był ministrem skarbu Austro-Węgier. W latach 1907-1913 był on posłem do austriackiej Rady Państwa, a w latach 1913-1920 gubernatorem generalnym Królestwa Galicji i Lodomerii oraz namiestnikiem Galicji. Pochowana została wraz z innymi Korytowskimi na rogowskim cmentarzu. Wymienione tu Rogówko, dawna Rogowska Wieś, leżało zaraz obok Rogowa przy jego południowej i zachodniej granicy. Z czasem zaczęto tak nazywać tereny położone bardziej na południe. Obecnie trudno byłoby wyznaczyć jakąkolwiek granicę podziału tamtych dóbr. Rogówko było też siedzibą okręgu dominialnego, a obecnie teren zespołu dworskiego stanowi integralną część Rogowa. Przez stulecia wieś miała tych samych właścicieli co miasteczko. W skład okręgu wchodziły folwarki: Jakubowo, Kostkowice, Środka i Wiktorowo. Majątek w Rogówku liczył 992 ha, w tym 386 ha ziem uprawnych, 75 ha łąk, 92 ha lasów, a resztę stanowiły nieużytki i wody okolicznych jezior. Pod koniec XIX w. do majątku należała gorzelnia i owczarnia zarodowa rasy Rambouillet. Dwór prawdopodobnie już w okresie międzywojennym został przeznaczony na szkołę. Nazywany był białą szkołą, w odróżnieniu od drugiej szkoły w miasteczku, wybudowanej z czerwonej cegły. Wcześniej nazywany był przez Niemców /zamkiem na błotach/. Po wojnie w obiekcie nadal mieściła się szkoła, a po wybudowaniu nowej w 1971 r., w pałacu ulokował się komitet PZPR.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Wszelkie prawa zastrzeżone (M.K.).

Opis

Dwór bezstylowy, podpiwniczony, wzniesiony na planie zbliżonym do litery H. Poszczególne bryły budynku nakryte dachami dwuspadowymi. Po licznych przebudowach dwór w znikomym stopniu przypomina oryginalną budowlę.

Park

Pozostałości parku z XIX w. o pow. ok. 0,7 ha. Od zachodu założenie przylega do jez. Rogowskiego Małego, zwanego też stawem dworskim.

Inne

- Gorzelnia z XIX w., ob. nieczynna.
- Kościół klasycystyczno-neogotycki z 1828 r. p.w. św. Doroty, obok drewniana dzwonnica z XIX w.
- Neoklasycystyczny grobowiec rodziny Schedlin-Czarlińskich na miejscowym cmentarzu.
- Kamienna figura św. Jana Nepomucena z 2. poł. XIX w.
- Zabudowa zabytkowa miasteczka z XIX oraz pocz. XX w.
- Zaurolandia - największy park dinozaurów w Polsce, zlokalizowany kilka kilometrów na północ od centrum Rogowa.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.