Wojewodzin

Stan obecny

Dwór nie istnieje

Historia

Początki Wojewodzina związane są z Krzysztofem z Kępy, wojewodą płockim. 18 września 1472 roku dostał on przywilej na 30 włók na prawie chełmińskim w Puszczy Dybła. Już 25 listopada 1472 roku próbował tę ziemie sprzedać Mikołajowi z Nagórzyc , burmistrzowi z Wąsosza, za kwotę 90 kop groszy. Sprzedaż nie doszła do skutku z powodu śmierci burmistrza. Osadzona tu wieś początkowo zwała się Dybłą, później Dybłą- Wojewodzinem, aż został sam Wojewodzin. Do potomków Krzysztofa – Kępskich herbu Bolesta należał Wojewodzin jeszcze w końcu XVI wieku. Później Wojewodzin wszedł w skład majątku Grajewo. Protoplastą roku Grajewskich, założycielem Grajewa i twórcą ich fortuny był Jan z Białowieży. Grajewscy XVI wieku byli najzamożniejszą rodzina w ziemi wiskiej, Ukoronowaniem ich sukcesów było otrzymanie od Zygmunta Starego przywileju miejskiego dla wsi Grajwy (12 lipca 1540). Miasto zbytnio się nie rozwinęło – podzielone zostało między wielu spadkobierców. Dopiero w XVII wieku Jakub Grajewski, podkomorzy Wiski, wykupił od innych prawie całe Grajewo. W 1676 pojawia się wzmianka burmistrzu Grajewa , ale o Wojewodzinie przez wiele lat nic nie pisano. Dopiero w 1827 roku pojawia się informacja, ze wieś i folwark Wojewodzin liczy 1692 morgi i mieszkają tu 104 osoby w 18 domach. Prawdopodobnie w latach 30 XIX wieku Wojewodzin zostaje wydzielony z dóbr Grajewo stanowiąc razem z Wierzbowem osobne dobra należące do Łempickich ( w 1864 roku jako właściciel wzmiankowany jest Franciszek Łempicki). W folwarku Wojewodzin było wtedy 305 mórg gruntów ornych, 31 mórg łąk, 25 mórg pastwisk 8 mórg nieużytków , 747 mórg lasu. W majątku był także browar, wiatrak i gorzelnia. Wieś Wojewodzin liczyła 26 zagród i 332 morgi gruntu. Następnie dochodzi do rozdziału Wierzbowa i Wojewodzina. Wojewodzin kupił Szymon Gardocki , który w 1887 roku ma już tylko 311 mórg ziemi. Po Szymonie majątek dziedziczy jego syn Marian. Zmarł on prawdopodobnie przed 1936 rokiem i do 1939 roku majątkiem zarządzali Józef, Maria, Maria-Zofia i Czesław Gardoccy. W latach 1939-1941 majątek był rękach rosyjskich. Majątek rozparcelowano a w budynkach folwarcznych urządzono MTS (stacja maszynowo-traktorowa). W 1945 roku majątek upaństwowiono. Przejęto 311 ha ziemi – 224 ha ziemi ornej, 30 ha łąki, 15 ha pastwisk, 1ha ogrodów warzywnych, 2 ha sadów owocowych, 7 ha pod zabudowaniami, 1ha wody, 1 ha nieużytków, 30 ha lasu. Na obszarze 301,ha utworzono PNZ – przedsiębiorstwo nasienno zbożowe. W 1949 roku przekształcono PNC w PGR i włączono w skład PGR Grajewo. Obok PGR w końcu lat 60 powstała szkoła rolnicza i PGR przekształcono w Gospodarstwo Pomocnicze Technikum Rolniczo-Łąkarskiego w Wojewodzinie. W dworze mieszkali pracownicy PGR. (Jarosław Bochyński 2024)

Opis

Dwór z kończ XIX wieku, drewniany, na kamiennej podmurówce, podpiwniczony z gankiem od frontu. Dach wysoki, naczółkowy, kryty gontem. (JB 2024)

Park

Założenie dworsko-ogrodowe w Wojewodzinie jeszcze w połowie XIX wieku miało charakter skromnego folwarku – działo się tak ze względu na podrzędną jego rolę w kompleksie dóbr Grajewskich. Rozwój Wojewodzina nastąpił w 2 połowie lat 80 XIX wieku po jego oddzieleniu od Wierzbowa. Gruntowna przebudowa nastąpiła na przełomie XIX i XX wieku. Założenie dworsko-ogrodowe w Wojewodzinie zlokalizowane było przy starej drodze z Wąsosza do Grajewa kilkaset metrów od wsi Wojewodzin. Osiami kompozycji była droga do Grajewa i odchodząca od niej gruntowa droga do Popowa. W latach 80 XX wieku był tu jeszcze pozostałości parku dworskiego o pow. 4,5 ha ) Parki i Ogrody Zabytkowe w Polsce - Stan 1991 rok) . Teraz to już chyba została tylko Aleja lipowa (nr rej.: 180 z 1981-07-27) (Jarosław Bochyński 2024)

Inne

Źródła
Ewidencja zespołu dworsko-ogrodowego w Wojewodzinie – E. Korneluk, K. Oniesczuk
Zdjęcia z 1980 roku Eugeniusz Korneluk