Nacesławice

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z pocz. XX w.
Nacesławice to wieś leżąca 22 km na wschód od Kalisza. Pisze o niej biskup Jan Łaski w swojej Liber Beneficiorum, w opisie parafii Chlewo. W dokumentach także jako "Naczeslawycze", wieś była gniazdem rodowym Naczesławskich, a pierwszym z nich był odnotowany w 1417 r. Spytek z Naczesławic. Ok. 1450 r. znajdujemy braci Jana, Macieja i Mikołaja. W 2. poł. XV w. Jan ożenił się z Jadwigą, zaś Maciej z Anną. Na pocz. XVI w. we wsi pojawił się niejaki Chudkowski, jednak dziedzicami byli synowie Jana: Marcin i Jan Naczesławscy. Do rodziny N. w 1579 r. należało 5 części wsi, ponadto ćwierć łanu miał tu Laurenty Deszczyński i pół łanu Jakób Oszczekliński. Kilka lat później w zapiskach pojawił się Paweł Gliwiński, ożeniony z Elżbietą Biernacką. Tak więc części tych było siedem, a nawet osiem, bo na pocz. XVII w. pojawiają się nazwiska Marcina Zdzienieckiego i Jadwigi Borzewickiej. Naczesławscy siedzieli tu jeszcze po szwedzkim "potopie", a około 1677 r. posiadaczem części N. został Wojciech Otorowski, ożeniony z Marią Ostrowską. Zapewne ich córką była Jadwiga Otorowska, zamężna za Stanisława Zdzenieckiego, która w 1715 r. zastawiła część dóbr Józefowi Żeromskiemu. Notabene kuzyni tegoż Józefa - Jan i Sebastian Żeromscy nabyli część wsi jeszcze od Naczesławskich. W 1736 r. scedowali oni swe prawa Józefowi. W tym czasie pewna niewielka część N. znajdowała się w rękach posesora Suliszewic - Władysława Biernackiego. Pod koniec XVIII w. wieś nadal była podzielona. Na trzech jej częściach siedzieli: Żeromscy, Sawicki, Jakub i Kazimierz Stanisławscy. Na pocz. XIX w. dobra po rodzicach odziedziczył Lucjan Miaskowski (syn Daniela?); gospodarstwo to zostało w 1819 r. wystawione na licytację. Mniej więcej w tym czasie wszystkie trzy części zostały połączone, a ich kolejnym właścicielem był Henryk Dehnel, zmarły w 1846 r. Po nim dobra przeszły w ręce Honoraty z Kostrów Nieniewskiej, a w latach 60. XIX w. rodziny Pokrzywnickich.
W 1885 r. N. dzieliły się na część wiejską oraz folwark. Leżały "nad strumieniem Olszyną", w pow. kaliskim, gminie Staw i parafii Chlewo. Dobra obejmowały 456 mórg, w tym 388 mórg ziemi uprawnej, 44 m. łąk, 7 m. pastwisk oraz 17 mórg nieużytków. Były tu 4 domy murowane i 8 drewnianych. Na polach majątku obowiązywał płodozmian 4 i 10 polowy. We wsi było także 17 gospodarstw osadniczych, do których należało 20 mórg ziemi. Na pocz. XX w. dla Macieja Sucharskiego został wybudowany obecny dwór. W 1913 r. Sucharski sprzedał dobra Janowi Nepomucenowi Sokolnickiemu h. Nowina (1883-1953), który dopiero co sprzedał swój Żydów - Emilowi Fulde. Jan był synem Adolfa Jana Modesta i Heleny Gołembowskiej h. Poraj. W 1917 r. ożenił się z Franciszką Dąmbską h. Godziemba i miał z nią czworo dzieci: Marię Antoninę zamężną dwukrotnie: za Zdzisława Łęckiego i za Zbigniewa Gutowskiego h. Ciołek; Michała (1920-1944), Adolfa Józefa (1922-1991) oraz Izabellę (1923-1996). Michał ps. "Adolf" zginął w powstaniu warszawskim. Trudno powiedzieć co się stało z Sokolnickimi (?) i dlaczego ich nazwiska nie wymieniają księgi adresowe z lat 1926/30. Jako właściciel 229 hektarowych dóbr w N. jest wymieniany Józef Modelski. Właścicielami wiatraków byli P. Kubiziak oraz I. Zdyb. Jeden z tych wiatraków został ponoć przeniesiony do wsi spod Łowicza, w 1915 r.
Po 2. wojnie światowej dawne dobra zostały rozparcelowane. We dworze prawdopodobnie mieściły się mieszkania.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Teki Dworzaczka (Monografie, Regesty) biblioteki kórnickiej PAN;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
13673 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
- plik mapy: 4227_A_Staw_IX.1944.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wznosi się w płd.-wschodniej części parku. Wybudowany na planie prostokąta, w dł. osi N/NE - S/SW, parterowy, nakryty dachami dwuspadowymi. Od strony wschodniej częściowo w ruinie.

Park

Park z XIX w. o pow. 2,29 ha

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011