Skatalogowanych zabytków: 11428
Zarejestruj się
Miniatura Gniewkówiec
Zdjęcie Marek Kujawa 2009
Miniatura GniewkówiecMiniatura GniewkówiecMiniatura GniewkówiecMiniatura Gniewkówiec

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Gniewkówiec

Gniewkowitz

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:inowrocławski
Gmina:Złotniki Kujawskie
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Szkoła.

Historia

Dwór z 2. poł. XIX w.
Gniewkówiec to wieś położona przy drodze nr 246, znajdująca się 2 km na północ od Złotnik Kujawskich. Pierwsza wzmianka pisana o wsi pochodzi z końca XV w. Była ona wówczas własnością szlachecką w powiecie bydgoskim i należała do parafii w Lisewie, a w 2. poł. XVI w. do parafii w Pęchowie. W XVI w. działy we wsi posiadali: A. i P. Gniewkowscy herbu Cholewa, J. Mierzwiński, J. i P. Popowscy herbu Nowina i Feliks Żelechlicki. Na początku XVII w. właścicielem Gniewkówca był Jerzy Tupadlski (Tupalski?) i jego sukcesorzy.
W połowie XVII w. właścicielem części wsi był Marcin Markowski herbu Szeliga ożeniony 1-o v. z Zofią Tupadlską (z którą miał synów Andrzeja i Stanisława) i 2-o v. z Heleną Baranowską z Baranowa h. Jastrzębiec. Po jego śmierci ten dział Gniewkówca odziedziczyła Zofia wraz z siostrą Anną (wg Minakowskiego - Agnieszką). Ta wyszła ok. 1640 r. za Stanisława Nowowiejskiego. W 1684 r. jej siostrzeniec Jan Nowowiejski h. Pobóg sprzedał swoją część wsi za 9000 złp. Andrzejowi Markowskiemu, komisarzowi województwa inowrocławskiego. W 1672 r. dziedzic drugiego działu, Wojciech Bądkowski zaślubił Barbarę Chwaliszewską. Przy ślubie obecni byli m.in.: Mikołaj Lubstowski - starosta kruszwicki, Marcin Markowski – wojski inowrocławski z Pęchowa i Wojciech Jarnowski z Lisewa – łowczy brzeski.
Dziećmi Wojciecha i Barbary byli: Marcin (ur. w 1673 r.), Jan (ur. w 1676 r.), Ewa (ur. w 1678 r.), Anna (ur. w 1679 r.), Konstancja (ur. w 1680 r.), Marianna (ur. w 1681 r.), Elżbieta (ur. w 1682 r.) i Mikołaj (ur. w 1684 r.), przy chrzcie którego była jakaś Czarniecka z dworu dziedzica – D. Markowskiego.
Kolejnym Markowskim na Gniewkówcu był Jakub, któremu z nielegalnego związku z Marianną z Jerzykowskich "ex thoro illicito" w 1711 r. urodził się syn Maciej Jakub. Do końca XVIII w. w Gniewkówcu wymieniani byli kolejno: Franciszek Siedlecki ożeniony w 1734 r. z Konstancją Chrzonoską, Kazimierz Pilecki ożeniony z Franciszką Modzelewską, Jakub i Katarzyna Plucińscy (ok. 1758 r.) oraz Michał i Magdalena Koszczyńscy (około 1770 r.). Dalej wzmianki o polskich właścicielach wsi urywają się, zapewne znalazła się ona w rękach niemieckich.
W XIX w. wieś znajdujemy w źródłach także jako Gniewkowice. Istniało tu założenie folwarczne, które oprócz dworu i parku obejmowało: czworaki, zabudowę gospodarczą, ogród warzywny oraz sad. Wieś była także siedzibą komisarza obwodowego. Około 1880 r. liczyła 39 domów, w których mieszkało 390 osób (277 katolików, 113 ewangelików; 106 analfabetów). W 1882 r. jako właściciel wzmiankowany był Niemiec nazwiskiem Voigt, następnie niejaki Zieliński.
Co najmniej od 1913 r. właścicielkami tutejszego majątku były Else Methner z d. Barth i Helena Barth. Miał on wówczas 250 ha, w tym 183 ha ziemi uprawnej i 62 ha łąk i pastwisk. Do oszacowania podatku wykazywano 3510 marek. Ponadto we wsi znajdowało się 41 hektarowe gospodarstwo K. Dybali. W 1926 r. dobra Barthów liczyły nadal 250 ha, w tym 175 ha ziemi uprawnej. Czysty dochód gruntowy wynosił 1170 talarów. Drugi niewielki majątek o areale 58 ha należał do Władysława Rosy. Obecnie trudno powiedzieć, czy było to gospodarstwo po wspomnianym wyżej Dybali.
W 1930 r. wieś liczyła 442 mieszkańców, była tu także szkoła, młyn Waldemara Łozińskiego i karczma J. Konieczki. Po 2. wojnie światowej majątek znacjonalizowano, a w budynku dawnego dworu utworzono szkołę, która znajduje się tu do dzisiaj.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł internetowych oraz badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!



Opis

Budynek późnoklasycystyczny, piętrowy, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta. Dwór poprzez liczne przebudowy zatracił cechy stylowe.

Park

Park z pocz. XX w. Od drogi do bramy wjazdowej prowadzi aleja lipowa, wschodnią granicę założenia wyznacza szpaler robinii akacjowych, a we wnętrzu parku utworzono boisko. Spotkamy tu również lipy drobnolistne, kasztanowce białe i klony polne. Wiele cennych drzew wykarczowano, a wiek najstarszych które pozostały można ocenić na 100-120 lat.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.