Kruszewnia

Stan obecny

Mieszkania i sklep spożywczy.

Historia

Dwór z poł. XIX w.
Kruszewnia to wieś leżąca nieco na wschód od miasta Poznania, 3,5 km na południe od Swarzędza. W czasach staropolskich były to tereny należące do tzw. Komandorii Poznańskiej. Folwark utworzony tu został zapewne dopiero w XIX w. i stanowił tzw. dobra rycerskie.
W 1. połowie XIX w. Kruszewnia należała do rodziny Kalickich, a następnie do Aleksandra Sypniewskiego, który ożenił się z Anielą Griesinger. W 1865 r. w Kruszewni urodził się Erich Friedrich Wilhelm Ludendorff, niemiecki generał i polityk, zmarły w 1937 r. w Monachium. W tamtym czasie wieś stanowiła już dominium w pow. poznańskim, o rozległości 866 mórg.
W 1885 r. we wsi znajdowało się 5 domów z 59 mieszkańcami, w tym 11 ewangelików i 48 katolików. Pod koniec XIX w. właścicielem dóbr był Ignacy Sarrazin, następnie jego syn Wilhelm. Do 1936 r. dziedzicem był kolejny Ignacy Sarrazin (zapewne syn Wilhelma), pod jego "rządami" majątek w 1926 r. miał 221 ha, w tym 179 ha ziemi uprawnej, 15 ha łąk i pastwisk, 18 ha lasu i 9 ha nieużytków. Do oszacowania podatku gruntowego wykazywano 796 talarów tzw. "czystego dochodu". W 1930 r. wieś liczyła 119 mieszkańców, zaś wielkość dóbr szacowano na 236 ha. Dziedzic zapisał się w pamięci mieszkańców jako "Saracin". Po 1936 r. zarządcą majątku został Heinrich Luteweg. W okresie międzywojennym stangretem w majątku był p. Koprucki, ojciec naszego respondenta. Po wojnie majątek rozparcelowano, a dwór przeznaczony został na mieszkania. W 1952 r. na terenie folwarku utworzono Spółdzielnię Produkcyjną im. Jarosława Dąbrowskiego. Spółdzielnia z niewielkimi zmianami funkcjonuje tu do dzisiaj.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Teki Dworzaczka (Regesty);
Geoportal;
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Budynek piętrowy, prostokątny bez cech stylowych. W okresie międzywojennym przebudowany z parterowego. Po wojnie remontowany, na skutek czego przybrał obecny wygląd.

Park

Park z poł. XIX w. Układ założenia dworskiego w Kruszewni, pomimo niewielkich zmian pozostał czytelny. Park o pow. ponad 3 ha otacza podwórze gospodarcze od zachodu, południa i wschodu. Łączy się z naturalnym drzewostanem przylegającym doń od zachodu i południa. Wschodnia jego część jest obecnie parkiem wiejskim. W jej wnętrzu utworzono plac zabaw dla dzieci. Niegdyś park był piękny i zadbany, z alejkami i boskietami, co pamiętają najstarsze osoby mieszkające we wsi.

Inne

Lodownia z murowaną nadbudówką z k. XIX w.
Zabudowania z k. XIX i XX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011