Głogówiec

Stan obecny

Własność Agencji Rynku Rolnego

Historia

Pałac z pocz. XX w.
Głogówiec to stara wieś, malowniczo położona na zachodnim brzegu Jeziora Pakoskiego, w odległości 13 km na płd. od Pakości. Pierwsza wzmianka o G. pochodzi z 1337 r. kiedy to jej właścicielami był ród Szarszów. W dokumencie z 1370 r. zapisana pod nazwą Glogovecz. W tamtych czasach była to wieś rycerska i należała do parafii w Strzelcach. W latach 1440-42 wzmiankowany był tu Grzymka de Głogowiec, który miał sprawę o 1/3 dóbr z Teodorykiem de Czarnotul. W XV w. właścicielem części Głogówca był Jakub Głogowiecki, po którym dziedziczyli Jan, Mikołaj i Świętosław „dziedzice de Bielino”. W 1510 r. sprzedali te części za 100 grzywien Wojciechowi Czarnotulskiemu ożenionemu z Jadwigą. Ci mieli synów: Walentego i Jana, którzy trzymali wieś do poł. XVI w. Walenty Czarnotulski w 1543 r. na części Głogówca i Czarnotula dał "oprawę" swojej żonie - Agnieszce Redeczkiej (Radeckiej?). W 1579 r. właścicielem Głogówca był ich syn - Jakub Czarnotulski. W 1631 r. części Głogówca, Kołodziejewa i Jankowa przejął w drodze spadku Jan Franciszek Wilczyński, syn Łukasza i Anny z Gądeckich, który następnie dał te wsie konwentowi karmelitów kcyńskich.
Nieznane są losy G. w czasach "potopu" szwedzkiego i późniejszego okresu wojennego zamętu, zarazy, wojny północnej, etc... Kolejnego właściciela G. znajdujemy w 1713 r.; był nim Antoni Przysiecki, ożeniony z Joanną Zagajewską, a następnie ich syn Aleksander. Ten wydzierżawiał dobra, m.in. Justynie Ulatowskiej. W 1793 r. właścicielem majątku był Wincenty Kosmowski, a w 1804 r. Norbert Zieliński wraz z Ignacym Sumińskim, jednakże około 1820 r. całość dóbr przejął Zieliński. Od 1835 r. właścicielem Głogówca był Ferdynand Nahse, ożeniony z Fryderyką z domu Schmeckel, następnie ich potomkowie. Za ich panowania powstał folwark Amalienhof (obecnie wieś Dębina) i większość budynków folwarcznych. Głogówiec, Ratowo i Amalienhof stanowiły okręg dominialny liczący (ok. 1885 r.) 2742 morgi gruntów.
W 1884 r. Bank Poznański wystawił majątek na tzw. "subhastę". Nabywcą Głogówca został kupiec z Poznania, Leopold Wrzesiński, za sumę 360 tys. marek. Kilka lat później dobra nabył Simon Ochlmann, ożeniony z Marie Schwerien (od 1899 r.), a następnie ich syn, Willy Ochlmann (od 1904 r.). W 1910 r. nastąpił podział dóbr należących do Głogówca – część pozostała w rękach poprzedniego właściciela, a część przejęła Komisja Kolonizacyjna. Po 1920 r. majątek stał się własnością Stefana Byszewskiego ożenionego z Marią z Buszczyńskich, w rękach których pozostawał do 1939 r. Za ich rządów zbudowano obecny pałac, wzniesiony w 1924 r. na miejscu poprzednich budynków z XVII i XVIII w. Majątek w 1926 r. miał 398 ha obszaru, a do oszacowania podatku gruntowego wykazywano 1469 talarów tzw. czystego dochodu.
W 1930 r. wieś liczyła 166 mieszkańców. W latach 1939-1945 znajdowała się pod zarządem niemieckim i nosiła nazwę Glogau. Po 1946 r. dobra te przejął Skarb Państwa Polskiego. Pałac był remontowany w latach 1979-1980. Po rozwiązaniu PGR-ów pozostałości dawnego majątku stały się własnością AWRSP (obecnie ANR).
Jako ciekawostkę podamy, że w oddalonej o 2 kilometry na zachód Dębinie (fw. Amalienhoff) zachował się dom, który z definicji można by uznać za dworek, gdyż mieszkali tam zarządcy folwarku. Otoczony jest niewielkim parkiem o pow. 1,3 ha i obecnie jest domem mieszkalnym.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł w Internecie i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Pałac neoklasycystyczny. Budynek piętrowy, fasadą skierowany na zachód, wzniesiony na nieregularnym planie, z późniejszą przybudówką od strony wschodniej. Posiada architekturę rzadko spotykaną na terenach Kujaw, z oryginalnym, półokrągłym portykiem kolumnowym wielkiego porządku.
Elewację ogrodową akcentuje półkolisty ganek, z którego rozciąga się widok w kierunku Jeziora Pakoskiego. W południowym szczycie znajduje się trójkondygnacyjna wieża z tarasem widokowym. Od strony ogrodu w piwnicach i przyziemiu zachowane są fragmenty wcześniejszych budowli. Zachowany jest tu oryginalny układ wnętrz, a także oryginalna stolarka okienna, drzwi, schody, etc.

Park

Park krajobrazowy z XIX w. o pow. 3,92 ha. Drzewostan reprezentowany jest przez ponad 20 gatunków drzew i krzewów. Przed pałacem znajduje się podjazd z owalnym trawnikiem, zdobionym rzędem wierzb białych odmiany zwisłej, lipami drobnolistnymi, klonem srebrzystym oraz strzelistym świerkiem kłującym. Największe zgrupowanie starodrzewu znajduje się we wschodniej części parku, gdzie teren łagodnie opada w stronę Jeziora Pakoskiego. Rośnie tu klon zwyczajny, kasztanowce białe, topola czarna oraz wiąz szypułkowy zwany limakiem. Wiele gatunków o rozmiarach zbliżonych do pomnikowych spotkamy także dookoła stawu z wysepką oraz przy zach. granicy założenia. W parku widać rękę dobrych gospodarzy; w części przylegającej do pałacu jest on czysty i zadbany.

Inne

Budynek gospodarczy, stodoły.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011