Gądecz

Stan obecny

Środowiskowy Dom Samopomocy w Gądeczu \\\"ARKADIA\\\" i Gabinety Rehabilitacyjne.

Historia

Wieś znana od XIII w. Była majątkiem rodzinnym rodu Gądeckich, zwanych także Wyszelicami.
Jeden z ich rodu - Przybysław był wojewodą świeckim. Z nim występuje w dokumentach jego brat Paweł, którego synowie pełnili wysokie urzędy w Księstwie Świeckim. Gądecz jest wymieniany w 1305 roku, w dokumentach dotyczących sporu jaki prowadzili Wyszelicze z klasztorem Cystersów byszewskich. Sprawa dotyczyła części Trzęsacza. Książę inowrocławski Przemysław rozstrzygnął ten spór na korzyść klasztoru.
W XVI wieku właścicielami wsi byli Wojciech i Jan Gądeccy. W połowie XIX wieku było trzech braci. Dwóch zginęło w powstaniu styczniowym, trzeci wyjechał do Francji. Tam poznał swą przyszłą żonę i osiadł na stałe. Majątek zaś sprzedał Karolowi Augustowi Franke. Od tego czasu do II wojny światowej majątek pozostał w rękach rodziny Franke.
W wieku XIX wieś dzieliła się na Gądecz Dolny (nazwa niemiecka Nieder-Gondetsch), leżący blisko Wisły i Gądecz Górny (niem. Ober-Gondetsch), który położony był bliżej traktu bydgosko-świeckiego i obejmował powierzchnię 1743 mórg. Większość mieszkańców Gądecza Górnego stanowili Polacy, natomiast dolny zamieszkiwali Niemcy.
W 1837 r. pruska rodzina szlachecka Franke zainicjowała budowę pierwotnego dworu oraz jego późniejszą rozbudowę w latach 1838-43. W 1851 r. nazwa Godges, uległa zmianie na Gonszczy, a od 1857 r, na Gądecz (niem. Obere-Neider Gondetsch). W 1870 r. ukończono budowę pałacu i od tego czasu kolejni właściciele majątku mieszkali w Gądeczu.
W okresie międzywojennym i w czasie II wojny właścicielem majątku był Karl Franke - syn poprzedniego właściciela.
Po wojnie mieściła się tu Szkoła Weterynarii, później Szkoła Rolnicza. Do 1979 r. mieścił się tu Dom Dziecka, następnie obiekt został przejęty przez Wydział Zdrowia.

Opis

Budynek po wielu przeprowadzonych remontach zatracił cechy stylowe.

Park

Park z XIX w., o powierzchni 1 ha. Malowniczo położony na falistym terenie, z dwoma stawami na różnych poziomach.
Park leży w obrębie Zespołu Nadwiślańskich Parków Krajobrazowych.
Granice parku wyznacza rząd jesionów wyniosłych, oraz topoli balsamicznych. Sam park jest zadbany, z czystymi alejkami i bogatym, ponad 100-letnim drzewostanem, m.in. dębami, klonami, jesionami i wiązami. Rośnie tu także egzotyczny miłorząb dwuklapowy i kilka pomników przyrody: topola czarna o obw. w pierśnicy 510cm, jesion wyniosły o obw. 160cm, dwa platany klonolistne o obw. 265 i 310cm, dwa dęby szypułkowe o obw. 330 i 340cm, oraz żywotnik zachodni o obw. 155cm.

Inne

Grota \\\"Bajka\\\" - zabytek przyrody

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011