Dębice

Stan obecny

Własność lokalnej J.S.T.
Dwór częściowo zamieszkały.

Historia

Dwór z ok. poł. XIX w.
Pierwsza wzmianka o wsi pojawia się w lustracjach podatkowych (poradlne w XV w. zostało zastąpione przez łanowe) województwa brzesko - kujawskiego z 1489 r. Dębice należały wówczas do majątku należącego do rodu Godziemba - Dąmbskich. Pozostawały w ich rękach do 1736 r. kiedy to jedyna spadkobierczyni Antonina, wniosła je w posagu wychodząc za mąż za Stefana Radoszewskiego herbu Oksza. Był on właścicielem sąsiednich dóbr Kruszynek i od 1765 r. dóbr królewskich Kruszyn. W 1780 r. jego córka Ludwika wyszła za mąż za Michała Sokołowskiego, starostę kowalskiego. Dobra rodzinne Radoszewskich przeszły w ręce Sokołowskich. W 1793 r. majątek został powiększony o dobra Smólsk z przyległościami. W 1797 r. Sokołowski dołączył do już posiadanego majątku kolejne dobra, odkupując od Christiana von Luttichau Kruszyn z przyległościami. Po śmierci Michała Sokołowskiego w 1809 r. dokonano podziału dóbr pomiędzy wdowę i dzieci. Dębicami i Poddębicami zarządzała Ludwika Sokołowska. W 1820 r. współwłaścicielem został syn, Józef Sokołowski. Po jego śmierci w 1834 r. majątkiem administrowała Ludwika z Mdzewskich Sokołowska, wdowa po Józefie. W 1859 r. dobra ziemskie Dębice przejęła jej córka Karolina Mierzwińska. Zarządzała nimi jednak nadal do śmierci w 1882 r. Ludwika Sokołowska. W 1886 r. majątek nabył Hugo Haack, właściciel fabryki narzędzi rolniczych we Włocławku. W tym czasie majątek został powiększony o dobra Kruszyn odkupione od spadkobierców Sokołowskich. Przebudowano też dwór. Od 1900 r., po śmierci Hugona Haacka, dobrami zarządzali syn Artur Haack i córka Marta Elwira hr Skórzewska. W 1902 r. w wyniku działów rodzinnych jedynym właścicielem zostaje Artur Haack. Wraz z żoną Ireną z Bojańczyków (ze znanej włocławskiej rodziny przemysłowców) prowadzili majątek wzorowo i nowocześnie. W 1919 r. po śmierci Artura Haacka dobrami w imieniu swych dzieci zarządzała Irena Haack. W latach 1927 - 1939 właścicielem Dębic został syn, Włodzimierz Haack. W czasie wojny majątkiem zarządzali Niemcy, a po 1945 r. został przejęty przez Skarb Państwa Polskiego. Obecnie po likwidacji niedawnego właściciela - Ośrodka Hodowli Nasion w Świętosławiu obiekt sukcesywnie niszczeje i prawdopodobnie czeka na nowego właściciela.

Opis

Dwór parterowy, murowany, częściowo drewniany. Rozbudowany pod koniec XIX w. o piętrową przybudówkę przylegającą prostopadle do zach. szczytu. W elewacji ogrodowej znajduje się dobudowana szkieletowa konstrukcja - pozostałości dawnej szklarni. Nad budynkiem piętrowa wystawka tworząca znaczne ryzality w obu elewacjach. Od strony frontowej przed ryzalitem znajduje się ganek z balkonem, poprzedzony schodami. Nad nim trójkątny frontom zwieńczony przyczółkiem z kolistymi narożami. W elewacji ogrodowej ryzalit zwieńczony jest trójkątnym frontonem. Dachy dwuspadowe, kryte papą.

Park

Park krajobrazowy z końca XVIII w., który powiększono ok. poł. XIX w. Obecnie kilkuhektarowy park zarasta, a jego dawna kompozycja przestrzenna jest całkowicie nieczytelna. Rośnie tu kilkaset drzew, w tym wiele okazów zbliżonych do rozmiarów pomnikowych. Okazały drzewostan parku wyróżnia się na tle otaczających go terenów.

Inne

Zespół folwarczny: rządcówka, stajnia, wozownia, czworak, stodoła, obora, spichlerz i warsztat.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011