Pturek

Stan obecny

Częściowo własność prywatna: Reszta gospodarstwa, w tym pozostałości folwarku, należy do pałacu Lubostroń.

Historia

Dwór z XIX w.
Pierwsza wzmianka pisana o Pturku pochodzi z 1583 r., gdy właścicielem 2 łanów i 2 zagrodników we wsi był Maciej Sierski. Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski z 1610 r., podaje, że Ptur znany był już w 1369 r. Około 1580 r. było tu 10 łanów osiadłych i 9 rybaków, a właścicielami wsi byli Niemojewscy. Dalsze wzmianki o wsi pochodzą z XVII w. Należała ona wówczas do dóbr barcińskich, w skład których wchodziły również wsie: Krotoszyn, Wolice, Ptur, Obudno, Kierzkowo, Młodocin, Knieja i Ostrówce. W tamtych czasach wieś dzieliła się na Ptur Wielki i Pturek. Ptur leżał bardziej na wschód, w kierunku Barcina. Właścicielem całości powyższych dóbr, był w połowie XVII w. Andrzej Karol Grudziński, wojewoda poznański, który w 1664 r. sprzedał je za 150 tys. złp. Katarzynie Lackiej z Komorowa. Kolejnym właścicielem był Jakub na Gocłach Gocłowski, kasztelan przemęcki, który w 1688 r. sprzedał je za taką samą kwotę Janowi Szygowskiemu, w zamian za dożywocie z tych dóbr. Na przełomie XVII i XVIII w. wieś Pturek była dzierżawiona najpierw przez Lubstowskich, a następnie Jarnowskich. W latach 1730-1740 wzmiankowani byli tu Andrzej i Magdalena Jarnowscy, którzy mieli dzieci: Ignacego Bartłomieja, Elżbietę i Wojciecha Jana Stanisława Nepomucena. Posesorem części Pturka był w tamtym czasie Konstanty Szygowski, starosta kruszwicki. Wieś zapewne stała się własnością Skórzewskich już około 1764 r., w okresie skupowania dóbr sąsiadujących z Piłatowem przez gen. Franciszka Skórzewskiego. Od tego momentu Pturek nieprzerwanie należał do klucza dóbr łabiszyńskich i był w rękach Skórzewskich aż do 1939 r. Około 1880 r. Pturek wraz z Pturem miały łącznie 21 domów, zamieszkałych przez 239 osób, w tym 33 katolików i 206 ewangelików). W części zwanej Ptur był odrębny folwark o powierzchni 122 ha, należący do Ottona Muetzella. Od 1830 r. obie wsie stanowiły administracyjną całość, a po wyzwoleniu Polski w 1920 r. otrzymały wspólną nazwę Pturek. W 1926 r. tutejszy majątek ziemski przynosił 230 talarów dochodu gruntowego, a jego areał liczył 116 ha, w tym 82,5 ha ziem uprawnych, 24,5 ha łak i pastwisk i 1 ha lasów. Ostatnim przedwojennym właścicielem tych dóbr był Zygmunt Skórzewski. W 1930 r. wieś liczyła 187 mieszkańców, była w niej szkoła i sklep z artykułami kolonialnymi, należący do R. Schulza. W czasie wojny administrowali tu Niemcy, a nazwę wsi zniemczono na Seekrug. Po wojnie dobra przejął Skarb Państwa Polskiego. Budynek dworu przystosowano do celów mieszkalnych, a obecnie jest on w połowie własnością prywatną. Na terenie dawnego folwarku utworzono w 1989 r. Ośrodek Jazdy Konnej Pałacu Lubostroń. Zachowana tu stajnia z początku XX w., zaadaptowana została dla potrzeb Ośrodka. Cały obiekt jest własnością Pałacu Lubostroń, natomiast połowę dworku wykupili właściciele agencji turystycznej. Jej działalność obejmuje naukę jazdy konnej, wycieczki, organizację spływów i innych przedsięwzięć. W części wsi położonej nad jeziorem Wolickim znajduje się ośrodek wypoczynkowy, dawny Camping, który jest obecnie remontowany, a jego otwarcie ma nastąpić w 2015 r.
Prawa do tekstu zastrzeżone (M.K.)
Źródła:
- Teki Dworzaczka (regesty)
- Wikipedia
- Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wydany pod redakcyą Filipa Sulimierskiego, Bronisława Chlebowskiego i Władysława Walewskiego. Tomy I ? XV, Warszawa 1880
- Księga Adresowa Gospodarstw Rolnych Województwa Poznańskiego, wydziału ekonomicznego Wielkopolskiej Izby Rolniczej pod red. Adama Ostrowskiego. 1926
- Księga Adresowa Polski, wydana przez Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej Sp. z o.o., generalny reprezentant Rudolf Mosse, Warszawa. Druk ?Biblioteka Polska?, Bydgoszcz 1930

Opis

Dawny dworek jest budynkiem parterowym, nakrytym dwuspadowym dachem, usytuowanym w dłuższej osi północ-południe. Na skutek remontów pozbawiony cech stylowych.

Park

Pozostałości parku z końca XIX w. przechodzące w lasy otaczające założenie.

Inne

Stajnia z pocz. XX w.
Zabytkowa zabudowa wsi z XIX / XX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011