Rzęczkowo

Stan obecny

Mieszkania prywatne.

Historia

Dwór z 2. poł. XIX w.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1405 r., kiedy to wzmiankowany jest Wisske von Risschow, czyli Wiśko z Rzęczkowa, a w kolejnej z 1430 r. występuje Jocush von Rischkow ? po naszemu Jakusz z Rzęczkowa. Wcześniejsze nazwy wsi to: Renczkau, Runczkau i Risschkow. Pod koniec XV w. wykształciło się nazwisko Rzęczkowskich, z których w 1487 r. znajdujemy Jerzego (Jurge Runczkowsky). Jeden dział w tym okresie posiadał we wsi Stefan Gołuchowski, który otrzymał tę ziemię od miasta Torunia. Dalej znajdujemy tu Fabiana Wolskiego, od którego miasto nabyło posiadłość za 4 tys. florenów. Przed wojną szwedzką we wsi było siedmiu włościan, a w 1667 r. już tylko dwóch. W tamtym czasie we wsi stał już dwór, który dawał 3 korce żyta i tyleż owsa (miastu?). Toruń nigdy nie wszedł w posiadanie całości rzęczkowskich dóbr, ich część była własnością szlachecką aż do 1783 r., gdy Prusacy dokonali ich podziału na tzw. ?gburstwa?. XIX-wieczna wieś powstała z połączenia różnych działów, które wcześniej nabywało miasto Toruń. Około 1880 r. oprócz samej wsi były tu wybudowania, zwane: Horst z 20 domami i 134 mieszkańcami i Kopanken z 6 domami i 28 mieszkańcami. Areał gruntów Rzęczkowa obejmował w 1885 r. 1157 ha, w tym 895 ha gruntów ornych, 4 ha lasów i 187 ha łak i pastwisk. Statystyki z 1885 r. podają, że we wsi było 109 domów, 171 dymów z 849 mieszkańcami, w tym 555 katolików, 282 ewangelików i 12 żydów. Była tu także 3-klasowa szkoła katolicka z dwoma nauczycielami, do której uczęszczało 238 dzieci. Wieś podlegała parafii katolickiej w Łążynie. Stacja pocztowa znajdowała się w odległym o 10 km Unisławiu. Na początku XX w. dobra prawdopodobnie uległy parcelacji, gdyż w okresie międzywojennym wymieniane są aż trzy gospodarstwa rolne. Największe, liczące 203 ha (182 ha ziemi ornej) należało do Franciszka Hude i przynosiło 2736 marek dochodu katastralnego. Do niego zapewne należał też opisywany dwór. Właścicielami pozostałych byli: C. i H. Szymańscy (59 ha i 880 marek dochodu) oraz Franciszek Raciniewski (84 ha i 1236 marek dochodu). Rzęczkowo było też siedzibą ówczesnego wójtostwa. Po wojnie pozostałości głównego majątku zostały znacjonalizowane, a w budynku dworu utworzono mieszkania. W ostatnich latach mieszkańcy wykupili je na własność.

Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod redakcją Filipa Sulimierskiego... itd. W-wa 1880
Księga Adresowa Gospodarstw Rolnych Woj. Pomorskiego 1926
Prawa do tekstu zastrzeżone. Korzystanie zgodnie z ust. z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Opis

Dwór późnoklasycystyczny. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, na fundamencie kamienno-ceglanym, parterowy, podpiwniczony i nakryty łamanym dachem mansardowym. W całej dolnej kondygnacji mansardy urządzone są mieszkania, posiadające okna w lukarnach. W fasadzie znajduje się nieznaczny ryzalit poprzedzony czterokolumnowym portykiem dźwigającym balkon. Nad balkonem wznosi się trójkątna wystawka. Elewacja ogrodowa dworku jest ciekawsza od fasady. Tu również znajduje się ryzalit, poprzedzony werandą, na dachu której umieszczono taras. Nad tarasem wznosi się pseudobarokowy, falisty szczyt z zegarem słonecznym. Ciekawostką są też okienka doświetlające, umieszczone w ścięciach dostawionych pod kątem 45 st. do ryzalitu, z trójkątnymi, ukośnymi daszkami. Wszystkie dachy dworu kryte są dachówką ceramiczną.
Przed głównym wejściem do budynku przechodzi dawny podjazd dla powozów ujęty murkami, z ozdobnymi betonowymi kulami i wazonami.

Park

Park z końca XIX w. o pow. około 1,5 ha. Park jak na lokalne warunki jest bardzo dobrze utrzymany. Samosiewy są wycięte, a trawniki przystrzyżone.

Inne

- Zabudowania gospodarcze.
- W południowej części wsi dwa grodziska średniowieczne.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011