Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Zelgno
2012, zdjęcie Tymoteusz Słowikowski
Miniatura ZelgnoMiniatura Zelgno

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Tymoteusz SłowikowskiMarek Kujawa

Zelgno

Selgien

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:toruński
Gmina:Chełmża (wiejska)
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z k. XIX w.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1328 r. kiedy to wielki mistrz Werner von Orseln nadał dobra zwane "Zegelin" benedyktynkom z Torunia. Inne nazwy wsi w zapiskach to: Segelin, Zeglen, Seglein oraz Zeglno. W 1415 r. benedyktynki pobierały z dóbr 45 grzywien czynszu. W 1430 r. nabył je Hanusz z Dźwierzna za Wytrębowice, dopłacając 125 grzywien. Po 2. pokoju toruńskim (1466 r.) wieś stała się własnością szlachecką i gniazdem rodowym Zegleńskich. Następnie dobra te wraz z Dźwierznem, Zajączkowem, Ostrowem i Oczynem znalazły się w rękach rodziny Rokuszów, co potwierdzał w 1526 r. swoim nadaniem król Zygmunt I Stary. W 1570 r. wzmiankowany był tu niejaki Osieczkowski. Na przeł. XVII i XVIII w. wieś należała do Piwnickich. W 1603 r. w dokumentach po raz pierwszy pojawiła się nazwa wsi w obecnej postaci - Zelgno. W 1738 r. zarządcą dóbr był Krzysztof Karczewski. W 1792 r. właścicielem majątku był Puttkamer-Kleszczyński, a w 1799 r. niejaki Truchses. W 1885 r. wraz z folwarkiem Bezdół dobra liczyły 731 ha, w tym 85 ha ziemi uprawnej, 84 ha łąk oraz 3 ha lasu. W dobrach znajdowało się 17 domów i 55 dymów z 299 m-cami, w tym 249 katolików i 50 ewangelików. Dziedzicem był Niemiec nazwiskiem Linde. Folwark specjalizował się w hodowli bydła rasy holenderskiej. Mniej więcej tamtym czasie wzniesiony został we wsi obecny dwór. Pod koniec XIX lub na pocz. XX w. majątek został rozparcelowany. We wsi powstało kilkanaście mniejszych gospodarstw indywidualnych. W 1922 r. powstało tu także Kółko Rolnicze. W 1934 r. utworzono Gminę zbiorową Zelgno, z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Dziemiany, Grzegórz, Liznowo, Świętosław, Zajączkowo i Zelgno (oraz z obszarów dworskich położonych na tych terenach lecz nie wchodzących w skład gmin). Po 2. wojnie światowej dawny dwór stał się zwykłym domem mieszkalnym. Gmina Zelgno została rozwiązana w 1954 r.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i inych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Plan odnowy miejscowości Zelgno na lata 2012-2019;
Geoportal, Mapster:
http://www.amzpbig.com/maps/2778_%281350%29_Lissewo_1909_UMK_orig.jpg

Opis

Na chwilę obecną nie posiadamy opisu dawnego dworu, ani jego dokładnej lokalizacji, ponieważ mapa z 1909 r. nie wykazuje już jego istnienia. Zespół dworski prawdopodobnie zlokalizowany był w płd. części wsi, nad jeziorem (ob. wyschniętym). Jako przebudowany dwór przyjmujemy budynek zaznaczony na mapie.

Park

Brak.

Inne

Pastorówka, 1. poł. XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.