Wytrębowice

Stan obecny

Teren pod zarządem J.S.T. Brak reliktów założenia dworskiego.

Historia

Dwór z XIX w.
Wcześniejsze nazwy wsi to Wytrembovitz, Witramsdorf, Wittramsdorf oraz Wittins. Za czasów krzyżackich Wytrębowice leżały w obrębie komturstwa toruńskiego. W bardziej odległych czasach wieś ta należała do Rokusów z Zajączkowa. W 1430 r. niejaki Hanusz z Zajączkowa zamienił Wytrębowice za Zelgno, należące do benedyktynek z Torunia i dopłacając 125 grzywien. Za ich rządów wieś zamieszkana była przez gburów (gospodarzy), płacących czynsz benedyktynkom. W 1459 r. wzmiankowany jest Wytręba z Wytrębowic, burmistrz w Lubawie. W latach 1550-1592 wieś dożywotnio trzymał Jan Kulka, wojewoda brzeski. W dalszym okresie dobra te prawdopodobnie wróciły do benedyktynek, które wydzierżawiały folwark. ?Wizytacja? Strzesza z lat 1667-72 podaje, że we wsi był sołtys i 5 włościan: Kuna, Janek, Panek, Goszcz i Fontana (?). Płacili oni daniny w postaci mesznego, po korcu żyta i po korcu owsa. W tym czasie we wsi był już dwór, który z kolei odprowadzał po 3 korce żyta i tyleż owsa. W 1727 r. dzierżawcą był Andrzej Jański, który płacił 900 zł rocznego czynszu. W tym czasie we wsi istniał już także pierwszy browar. W latach 1732-35 Wytrębowice należały do Marcina Siemiątkowskiego, ożenionego z Barbarą z Trzebniców, a następnie do Marcina Białochowskiego, ożenionego z Teresą z Orłowskich. W źródłach istnieje wzmianka o borku wytrębowskim, z którego pod koniec XVIII w. wożono do Torunia ?odziemki? brzozowe, dębowe i olszowe. W XIX w. wieś stanowiła dobra szlacheckie. Należała do parafii w Grzywnie. Ogólny obszar liczył 533 ha, w tym 407 ha ziemi ornej i 22 ha łąk. W 1885 r. we wsi było 13 domów i 34 dymy z 231 mieszkańcami, w tym 213 katolików i 18 ewangelików. Majątek specjalizował się w hodowli bydła rasy holenderskiej i pozostawał w rękach niemieckich do wybuchu 2 wojny światowej. W okresie międzywojennym jego właścicielem był Kurt Wegner. Po wojnie znacjonalizowano majątek, a w budynku dworu mieściły się mieszkania. Ze względu na zły stan techniczny, mniej więcej w latach 70. XX w. został on rozebrany. Obok dworu wybudowano świetlicę, a na jego gruzach utworzono niewielkie wzniesienie terenu, na którym obecnie znajduje się scena.

Opis

W chwili obecnej nie posiadamy zdjęć ani opisu nieistniejącego dworu.

Park

Obszar nieistniejącego parku mógł wynosić niegdyś nawet około 2,5 ha. Prawdopodobnie w okresie powojennym wykarczowano tu wszystkie drzewa i jedynym reliktem parku pozostał staw. Działki na których znajdowała się resztówka po majątku liczą ogółem 1,1 ha. Ostatnie rosnące tu drzewa zniknęły w przeciągu ostatnich dwóch lat.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011