Brzezie

Stan obecny

Obiekt zamknięty na sprzedaż, właściciel Starostwo Powiatowe we Włocławku

Historia

Pałac z 1873 r.
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z XIII w. kiedy to była własnością rycerską. W XIV w. rezydował tu Stanisław Czyrzyk herbu Doliwa (Stanisław z Brzezia). W XVI w. należała do Brzezińskich. W XIX w. była własnością Józefa Dąmbskiego, następnie Miączyńskich, i ostatecznie Kronenbergów. Do majątku Brzezie należały następujące dobra: Wieniec, Dubielewo, Aleksandrowo, Mieczysław, Witoldówek, Klementynów, Machnacz, Maryanki, Leopoldowo, Lipiny, Mazury, Kąty, Siedlimin i Jaranówek.
Od połowy XIX w majątkiem zarządzał Leopold Kronenberg - to najbardziej znany przedstawiciel tej rodziny, bankier warszawski, inwestor, jeden z najbogatszych ludzi na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX w.
Pałac w Brzeziu został zbudowany dla niego w 1873 r. Zaprojektował go warszawski architekt Artur Goebel.Jest to budowla w modnym w latach 70-tych XIX w. tzw. kostiumie francuskim, czyli stylu łączącym elementy francuskiego renesansu i manieryzmu.
Syn Leopolda Juliana Kronenberga - Leopold Jan Kronenberg był ostatnim właścicielem majątku. W czasie wojny zginęła jego żona i dzieci. Dekret o reformie rolnej z 1944 r. pozbawił go dorobku pokoleń, a po 1945 r. został zmuszony do wyjazdu z kraju..
Pałac w latach 1978-1980 został gruntownie wyremontowany. Zespół pałacowy należy do Wojewódzkiego Pogotowia Opiekuńczego w Brzeziu.

Opis

Budynek neorenesansowy. Bryła pałacu jest zwarta, nieregularna z okrągłą, czterokondygnacyjną wieżą w południowo-wschodnim narożu. Budowla jest piętrowa, oparta na rzucie przypominającym literę H, z prostokątnym korpusem zwróconym fasadą ku północy. Bryłę pałacu wzbogacają płytkie ryzality, a od zachodu wydatne ryzality wyższe o jedną kondygnację, zamknięte trójbocznie. Od frontu, w wewnętrzne naroża pomiędzy ryzalitem a korpusem, ustawiono przedsionek osłaniający wejście główne, z drugiej strony - przeszklony ogród zimowy, natomiast od ogrodu do ryzalitu przystawiono cylindryczną, czterokondygnacyjną wieżę. Takie ukształtowanie bryły pozwoliło na ciekawe zakomponowanie wysokich dachów z wystawkami, tak typowych dla kostiumu francuskiego.
Drugim wyróżnikiem budowli w tym stylu była dekoracja elewacji; z tłem ścian wyłożonych czerwoną cegiełką silnie kontrastują wytynkowane na biało boniowane obramienia okien i narożników, imitujące kamienne oprawy. W naokiennik pierwszego piętra ryzalitu wprawiono sztukatorską płycinę ze świeżo otrzymanym herbem właściciela. We wnętrzach zachowały się jeszcze pozostałości dekoracji, przede wszystkim sztukaterie i posadzki. Dawną świetność rezydencja odzyskała dzięki remontowi przeprowadzonemu w 1987 r.

\\\"Wilsonówka\\\" jest niewielkim parterowym domem, murowanym z cegły, otynkowanym. Natomiast druga oficyna, zniekształcona kilkoma przybudówkami, to budynek murowany z cegły, otynkowany, parterowy z użytkowym poddaszem. Położony na planie zestawionych narożami prostokątów, z których większy zorientowany jest dłuższą osią na północ, a mniejszy na wschód. Bryła prostokątna kryta dachem naczółkowym.
Brama wjazdowa do pałacu składa się z dwóch murów o detalu naśladującym formy pałacu.
Zdjęcia murów bramy z 2023r

Park

Park krajobrazowy przy pałacu powstał według projektu Waleriana Kronenberga w 1899 r. Aktualnie w parku dominują nieregularne masywy drzew i krzewów. Elementy dawnego rozplanowania są nadal widoczne. Zachowano też większość ścieżek parkowych.

Inne

Oficyna murowana z końca XIX w - \\\"Wilsonówka\\\"
Oficyna murowana z końca XIX w,
Stróżówka z bramą - murowana z 1873 r.,
Dwie stajnie murowane z końca XIX w.,
Dom buchaltera z końca XIX w.,
Dom pisarza z końca XIX w.,
Dwa czworaki z końca XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011