Papowo Toruńskie

Stan obecny

Dwór opuszczony, prawdopodobnie własność J.S.T.

Historia

Dwór z końca XIX w.
Wieś istniała już we wczesnym średniowieczu. Wzmiankowana jest w 1222 r. w akcie nadania księcia Konrada Mazowieckiego dla biskupa pruskiego Chrystiana. W okresie panowania Krzyżaków były tu dwa dwory rycerskie. Jednym z właścicieli w tym czasie był Ebrika Papaw, a następnie wicekomtur toruński - Johann von der Merse, wzięty do niewoli przez Polaków w bitwie pod Grunwaldem. W 1457 r. Papowo wraz z innymi miejscowościami w dawnym komturstwie toruńskim Król Kazimierz Jagiellończyk nadał miastu Toruniowi, w dowód wdzięczności za okazaną mu pomoc finansową i zbrojną w trakcie wojny 13-letniej. W 1631 r. rada miasta Torunia wydzierżawiła folwark w Papowie burmistrzowi toruńskiemu, Heinrichowi Hoppe. W 1816 r. właścicielem folwarku został Carl Elsner. Przeobrażenia, które dokonały się w poł. XIX w. w związku z uwłaszczeniem włościan oraz budowa linii kolejowej z Torunia do Jabłonowa przez Papowo Toruńskie w 1871 r. przyczyniły się do rozwoju przestrzennego tej miejscowości. Na przeł. XIX i XX w. dla rodziny Elsner wzniesiono tu obecny dwór oraz założono park przydworski. W okresie międzywojennym administratorem majątku był Wacław Andrzej Hulewicz herbu Nowina, żonaty z Julią z Piwnickich. Po wrześniu 1939 r. administrowali tu Niemcy, a po wyzwoleniu w 1945 r. majątek został znacjonalizowany i właścicielem został Skarb Państwa Polskiego. Po wojnie w dworze utworzono mieszkania. Do niedawna był on zamieszkały, a obecnie stoi pusty i popada w ruinę.

Opis

Dwór parterowy, wzniesiony na planie prostokąta, na wysokich piwnicach, murowany z cegły na kamienno - ceglanych fundamentach i otynkowany. Nakryty naczółkowym dachem krytym blachą, mieszczącym użytkowe poddasze i mieszkania w szczytach. Elewacja frontowa siedmioosiowa z wejściem w osi środkowej, poprzedzonym wysokimi schodami, dawniej ujętymi murkami.

Park

Pozostałości parku z XIX w. o pow. ok. 0,5 ha. Założenie jest zdewastowane na skutek niekontrolowanego wyrębu. Rosną tu pojedynczo lub grupkami nieliczne okazy starych drzew.

Inne

Kościół gotycki p.w. św. Mikołaja z końca XIII w., przebudowany, dzwon z XV w.
Cmentarz rzymsko-katolicki o założeniu średniowiecznym, z grobowcami: Mazowieckich, Czarlińskich i Edwarda Donimirskiego (1844-1907)

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011, na podstawie tekstu Henryka Miłoszewskiego, \"Informator nr 27\", Oddział Miejski PTTK im. Mariana Sydowa w Toruniu, 2006 r. i wcześniejszych.