Biskupice

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z poł. XIX w.
Wieś znana była już we wczesnym średniowieczu. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1250 r. z przywileju księcia Kazimierza, potwierdzającym swobody i posiadłości kościoła kruszwickiego. Na początku XIV w. wieś była już prawdopodobnie lokowana na prawie niemieckim, co może potwierdzać wystąpienie sołtysa Biskupic, Rycholda z 1319 r. W 1370 r. Król Kazimierz Wielki potwierdził przywilejem przynależność wsi do dóbr arcybiskupich. Już w XV w. istniał folwark we wsi, była tu też karczma i wiatrak. Od połowy XVII przez prawie 100 lat trwała stagnacja spowodowana ciągłymi wojnami, przemarszami wojsk i grabieżami. W 1827 r. wieś była jeszcze własnością kościelną, liczyła 9 domów, w których mieszkało 89 osób. Kilka lat później jej właścicielem został Antoni Rudnicki (1814-1889), żonaty z Józefą Czernicką herbu Jastrzębiec. W połowie XIX w. wzniesiono tu dla Rudnickich obecny dwór, folwark liczył w tamtym czasie ok. 300 ha. Dziećmi Antoniego i Józefy byli: Mieczysław Wojciech (1852-1942) żonaty z Katarzyną Brzezińską, Stanisław Kostka Rafał (1854-1928) żonaty z Heleną Anastazją Rozdejczer, Bolesław Kazimierz Ignacy (1859-1910) żonaty z Zofią Honoratą Znaniecką herbu Krzywda i Zofia Tekla, zamężna z Jakubem Kozłowskim herbu Jastrzębiec. W rękach tej rodziny majątek znajdował się aż do wybuchu II wojny światowej, kiedy to został skonfiskowany przez Niemców. Mieczysław i Katarzyna mieli dzieci: Andrzeja (1876-1939) żonatego z Verą Prokofieff, Marię Weronikę (1877-1926) zamężną z Janem Tomczakiem, Jadwigę Wiktorię (1879-1964) zamężną z Józefem Gardeckim, Mieczysława Wincentego (1882-1883), Katarzynę (1886-1933) zamężną z Aleksandrem Płachcińskim, Antoniego Zygmunta (1886-1917) i Aleksandra Mariana (1888-1934). W 1934 r. wieś, folwark i osada liczyły 179 mieszkańców. Wojnę przeżyli liczni potomkowie Rudnickich, którzy utracili majątek na rzecz Skarbu Państwa Polskiego. W 1949 r. zorganizowano 10-miesięczną szkołę rolniczą, która była tu do 1955 r. W latach 1951-55 w dworku mieścił się również Urząd Gromadzkiej Rady Narodowej. Później urządzono tu mieszkania a w 1959 r. powstała Dwuzimowa Szkoła Rolnicza, którą kierował inż. Antoni Ganowicz. Nauka w szkole trwała dwie zimy a latem odbywały się praktyki we własnych gospodarstwach. Do 1975 r. szkołę opuściło ponad 500 absolwentów. W latach 1975-80 obiekt stał nieużytkowany. Na początku lat 80. dwór kupili i wyremontowali Krystyna i Ryszard Szczzęśni. W 1983 r. utworzyli w nim Rodzinny Dom Dziecka. który istniał tu do ok. 2012 r. i był prawdziwym domem dla wielu wychowanków w wieku od 1,7 do 20 lat. 2 lata po śmierci Krystyny właściciel ożenił się ponownie z Elżbietą Pawłowską, z którą razem próbowali ratować Dom, wobec nakazu opuszczenia go i przeniesienia do internatu w Przemystce. Uzasadnieniem tej decyzji miałyby być wysokie koszty utrzymania obiektu. Dwór wraz z parkiem prawdopodobnie zostanie wystawiony na licytację celem odsprzedaży.

Źródła:
Plan Odnowy Miejscowości Biskupice 2010-2020, mgr. Ewelina Patyk, mgr. Agnieszka Krygier, dr. Marek Szuszman
Wielka Genealogia Minakowskiego
Artykuł: http://forum.pomorska.pl/rodzinny-dom-dziecka-w-biskupicach-zostanie-przeniesiony-do-internatu-w-przemystce-t114776/
Prawa do tekstów zastrzeżone (M.K.)

Opis

Dwór późnoklasycystyczny. Budynek wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi wschód-zachód, murowany z cegły i otynkowany, nakryty dachem dwuspadowym, mieszczącym użytkowe poddasze i mieszkania w szczytach. W części środkowej 7-osiowej fasady znajduje się dwukolumnowy portyk dźwigający balkon, nad którym wznosi się szeroka, dwukondygnacyjna wystawka dachowa zwieńczona trójkątnie. Od wschodu dostawiona niewielka parterowa przybudówka z dodatkowym wejściem. Pośrodku elewacji ogrodowej trójosiowa weranda, na dachu której umieszczono taras. Nad nim wznosi się wystawka analogiczna jak w fasadzie.

Park

Park krajobrazowy z końca XIX w. o pow. około 2,5 ha. Założenie o kształcie zbliżonym do prostokąta. Rośnie tu cenny starodrzew, zawierający wiele cennych i unikatowych gatunków drzew. Zachował się także dawny układ przestrzenny założenia. Od południa z parkiem graniczą budynki gospodarcze i folwarczne, zajmujące obszar przypominający odwróconą literę ?T?.

Inne

Budynków gospodarcze i folwarczne z 1900 r. Częściowo przebudowane.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011