Rzeszów - Ul. Lisa - Kuli 1

Stan obecny

Własność prywatna. Budynek mieszkalno – usługowy (2024)

Historia

Budynek o charakterze kamienicy, w stylu neoklasycyzmu. Wzniesiony przy ul. Płk. Leopolda Lisa-Kuli, będącej niegdyś częścią ul. Zamkowej, kiedyś jednej ze znaczniejszych i bardziej reprezentacyjnych ulic w mieście. Na mapie katastralnej obejmującej lata l841-1897 budynek już istnieje. Na podstawie planu miasta Rzeszowa z ok. 1830 roku , Ksiąg hipotecznych i Akt Miasta Rzeszowa można stwierdzić, iż obiekt ten należał od 182? r. do 1942 r. do rodziny Bieniaszewskich. Pierwszy zapis w księgach hipotecznych z roku 1827. Budynek powstał prawdopodobnie w 1829 roku
Po IIWŚ w latach 1944- 1953 była siedziba Komitetu Wojewódzkiego PPR a później PZPR. Obecnie własność prywatna.(Jarosław Bochyński 2024)

Opis

Budynek usytuowany w zwartej zabudowie, na skrzyżowaniu ulic Płk. Leopolda Lisa-Kuli i Kraszewskiego. Elewacja frontowa od wschodu zwrócona ku ul. Płk. Leopolda Lisa-Kuli. Od strony południowej i zachodniej zwrócony ku ul. Kraszewskiego. Od północy graniczy z budynkiem przy ul. Płk. Leopolda Lisa-Kuli 3.
Murowany z cegły pełnej, na zaprawie wapiennej' otynkowany, dwukondygnacyjny, podpiwniczony. z nieużytkowym poddaszem. Piwnice z cegły z korytarzami łączącymi jedenaście komór, nakrytych sklepieniem kolebkowym. Korytarze przesklepione analogicznie jak komory. Przejścia między korytarzami piwnic zamknięte łukami odcinkowymi. Ściany piwnic i sklepienia nie otynkowane. Więźba dachowa oryginalna, drewniana o konstrukcji krokwiowo-stolcowej i stolcami pochyłymi, 2 murłatami- Dach trójspadowy, o umiarkowanym spadku połaci, kryty blachą. W partii dachu elewacji głównej znajdują się dwa świetliki prostokątne z daszkami jednospadowymi. Wejście do piwnic i na strych z klatki schodowej
Budynek na planie prostokąta o wymiarach 31,9 X 14,5 m. Od strony wschodniej na osi środkowej trójosiowy portyk na planie prostokąta o wymiarach 9,35 x 1,9 m. Od strony zachodniej taras na planie prostokąta ze schodami od strony południowej i zachodniej, o wymiarach 2o,76 x 2,83 m. Bryła budynku zwarta w formie prostopadłościanu.
Elewacja frontowa -- dwukondygnacyjna, jedenastoosiowa, podpiwniczona na gładkim cokole z czternastoma prostokątnymi, poziomymi otworami okiennymi. Po środku fasady trójosiowy, dwukondygnacyjny portyk filarowo-kolumnowy, z dwutraktowym wejściem. po schodkach od strony południowej i północnej. Portyk na gładkim cokole zakończony gzymsem. W pierwszej kondygnacji czterofilarowy, trójarkadowy, arkady zamknięte łukiem odcinkowym, wspartym na gzymsach zdobiących filary. Między arkadami kamienna balustrada z tralkami jednolalkowyrni i kamienną poręczą. Pierwszą i drugą kondygnacje oddziela profilowany niewielki gzyms. W drugiej kondygnacji na osi filarów kamienne, gładkie kolumny, pozbawione bazy, o uproszczonym doryckim kapitelu. Między kolumnami kura, metalowa, ażurowa balustrada. Drugą kondygnację wieńczy wydatne, profilowane gzymsowanie, na mim przyczółek z gzymsowaniem. Portyk z dachem dwuspadowym, kryty blachą. W fasadzie na osiach portyku otwory okienne-drzwiowe. W pierwszej kondygnacji na osi środkowej przeszklone drzwi z nadświetlem i przylegającym oknem po lewej stronie, na lewej osi przeszklone drzwi z nadświetlem, na prawej osi okno dwukwaterowe. W drugiej kondygnacji fasady na osi środkowej drzwi balkonowe, dwuskrzydłowe, dwukwaterowe z nadświetlem. Na osiach bocznych okna czterokwaterowe. Pierwszą kondygnację elewacji zdobi na całej powierzchni gładkie boniowanie. Na wszystkich osiach okna dwukwaterowe. Pomiędzy pierwszą a drugą kondygnacja niewielkie gzymsowanie. Nad nim dekoracyjny pas. Z płycinami w kształcie rombów z rustykalną dekoracją. Pomiędzy rombami gładkie bazy kanelowanych pilastrów oddzielających okna drugiej kondygnacji. W drugiej kondygnacji na każdej osi czterokwaterowe okna w obramieniu uszakowym, zwieńczone gzymsem. Drugą kondygnacje kończy profilowane gzymsowanie.
Elewacja południowa - czteroosiowa o gładkich. murach z niewielkimi gzymsowaniami nad- kondygnacjami. W pierwszej kondygnacji dostawione schody dwutraktowe z ażurową, metalowa, kutą balustradą, występujące przed lico muru (współczesne). Na osiach wewnętrznych przeszklone drzwi dwudzielne zakończone łukiem odcinkowym. Na osiach skrajnych prostokątne, jednokwaterowe okna. W drugiej kondygnacji na osiach skrajnych okna czterokwaterowe.
Elewacja zachodnia- dziesięcioosiowa, o gładkich murach, bez detalu architektonicznego z dostawionym, prostokątnym tarasem na podmurówce z pięcioma arkadowymi wycięciami. Na taras od strony pół. i zach. prowadzą murowane schody. Całość obiega metalowa balustrada. W pierwszej kondygnacji na osi 3,6,9 otwory drzwiowe, jednoskrzydłowe z nadświetlem. Na osi 5 małe, prostokątne okno, na pozostałych osiach czterokwaterowe okna. W drugiej kondygnacji na osiach czterokwaterowe okna. Powyżej mocno wysunięty okap.
Od strony północnej budynek przylega do sąsiedniej kamienicy.
Wnętrze - na osi środkowej przelotowa sień, sklepiona kolebką z lunetami. Z sieni wejście do piwnic i na klatkę schodową, ze schodami drewnianymi, powrotnymi, dwubiegowymi z drewnianą poręczą przyścienną. Na pierwszym piętrze wejście z klatki schodowej na strych i korytarz biegnący wzdłuż budynku, łączący wejścia do pomieszczeń. Stropy drewniane. Wnętrza bez detalu architektonicznego. (JB 2024)

Inne

Karta zabytku Dorota Rucka – Marmaj
zdjęcia 2007 roku Dorota Rucka – Marmaj