Skatalogowanych zabytków: 11365
Zarejestruj się
Miniatura Annowo
2016, zdjęcie Andrzej M
Miniatura AnnowoMiniatura Annowo

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Andrzej MMarek Kujawa

Annowo

Annaberg

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:grudziądzki
Gmina:Gruta
Rodzaj obiektu:Dwór

Rejestr zabytków

Park:z reliktami cmentarza, nr rej.: A/518 z 16.02.1987

Stan obecny

Mieszkania. Własność prywatna, bądź J.S.T.

Historia

Dwór z k. XVIII / 2. poł. XIX w.
Tereny obecnej wsi Annowo w dawnych czasach były obszarem wsi Gruta, wzmiankowanej w 1222 r. w dokumencie nadania tych ziem biskupowi Chrystianowi. Niestety obecnie nie sposób dokładnie zlokalizować położenia tamtej wsi. Kolejna wzmianka z 1282 r. jest już bardziej konkretna i mówi o wsi zwanej Frankenhein. W XIV w. istniały tu osady zwane Dąbrówką i Małą Dąbrówką, które z czasem zanikły. O Małej Dąbrówce mówi zapiska z 1301 r., kiedy to Wielki Mistrz Helwig von Goldbach nadał sołectwo niejakiemu Wilmemu. Wieś Gruta odrodziła się na nowo dopiero w 1315 r., wcześniej tereny te były wyludnione z powodu napaści plemion pruskich. Jej ziemie zostały rozdzielone pomiędzy włościan. Wzmianka z 1315 r. mówi, że Mistrz Krzyżacki pozwolił mieszkańcom łowić ryby w jeziorze Lome. Polska nazwa Gruta pojawia się w dokumentach Mistrza Pawła von Russdorf, który w 1438 r. nadał przywileje miastu Radzyniowi. Gruta przez setki lat była wsią włościańską, lecz na skutek wojen i innych nieszczęść ich gospodarstwa popadły w ruinę i opustoszały. Z 1765 r. pochodzi wzmianka o folwarku, karczmie i 10 chatach w Grucie. Do 1784 r. ziemie te należały do królewskiej ekonomii rogozińskiej, następnie rząd pruski dał je amtmanowi Janowi Gotlieb Müllerowi. Gruta w tamtym czasie liczyła 115 włók, zas jej tereny były zaniedbane i zarośnięte krzakami. Dopiero po przejęciu gruntów przez nowopowstałe folwarki, nieużytki zaczęto włączać do ziemi dworskiej. Wtedy to wydzielono także przyszłe Annowo, gdzie niebawem Müller wystawił murowany dwór w otoczeniu parku. Po śmierci swojej żony Anny w 1793 r. dziedzic nazwał folwark jej imieniem i tak powstało Annaberg. W 1811 r. właścicielem został syn Gotliebów - Ludwik August. Folwark został oficjalnie odłączony od dóbr Gruta w 1824 r., wtedy też stał się samodzielną miejscowością. Kolejnym posiadaczem Annaberg został Rudolf Chomse, który w 1862 r. sprzedał majątek rodzinie Knopflerów. Właścicielem został Teodor Knopfler, współzałożyciel cukrowni w Mełnie. Z czasem dziedzic dokupił folwark Ramutki, który jego synowie synowie Max i Feli wraz z Annowem sprzedali w 1911 r. Kolejnym nabywcą dóbr został Karl Heinrich Wannow (6.06.1871 - 9.07.1940), syn Karla Heinricha (1824-1873) i Loiuse Bulcke. Ożenił się on z Charlotte Schultz Fadenrecht, z którą miał syna Hansa Heinricha (14.04.1902-2.10.1929). Ten ożeniony był z n.n. Olgą, która w 1926 r. była oficjalną właścicielką majątku. Pod jej zarządem dobra liczyły 436 ha i przynosiły 5835 marek czystego dochodu gruntowego. Na ogólny areał składało się 402 ha ziem uprawnych, 14 ha łąk, 7 ha pastwisk, 5 ha lasu, 7 ha nieużytków i 1 ha wody. Gospodarstwo specjalizowało się w hodowli konia szlach. półkrwi oraz hodowli bydła. Po 2. wojnie światowej dawne dobra zabrał i rozparcelował Skarb Państwa Polskiego. W miejscowości nie powstał PGR. Na przestrzeni lat powojennych, wszystkie zabudowania gospodarcze folwarku zostały wyburzone.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Świat Według Grzegorza Turakiewicza: https://gturakiewicz.jimdo.com/gmina-gruta/kalendarium/
Lapidaria, zapomniane cmentarze Pomorza i Kujaw:
http://lapidaria.wikidot.com/cmentarz-ewangelicki-rodowy-annowo-gm-gruta
Serwis genealogiczny Ancestry.com;
Geoportal.
Mapster: 1755833 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór późnoklasycystyczny. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, w dłuższej osi W/SW-E/SE, fasadą zwrócony na S/SW, parterowy, nakryty dachem naczółkowym krytym papą, z wystawkami zwieńczonymi trójkątnie w obu elewacjach. W 9-osiowej fasadzie poniżej wystawki dobudowano werandę osłaniającą wejście, nakrytą dwuspadowym daszkiem. Na elewacjach zachowany detal architektoniczny, m.in. ozdobne obramienia okien z gzymsikami. Na frontonie wystawki oculus.

Park

Park dworski z k. XIX w. o pow. ok. 2,5 ha. Wewnątrz parku znajduje się staw oraz relikty cmentarza rodowego właścicieli. Założenie wraz z dworem zajmuje około połowy działki ew. nr 040602_2.0001.78/7 o pow. 3,8384 ha (Geoportal, 23.07.2017 r.). Wnętrze parku zostało wykarczowane i stanowią je obszerne polany zaś w narożniku płn.-zachodnim - nieużytki.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.