Zastawie

Stan obecny

Nie istnieje.

Historia

Dobra ziemskie Zastawie powstały prawdopodobnie w wyniku podziału majątku Tuchowicz przez dziedziczenie i związki małżeńskie. W XVII wieku należały do Żabickich herbu Prawdzic. Dalsze losy nie są znane. W 1846 Zastawie należało do Wincentego i Rozalii z Witkowskich Glinkiewiczów.
7 czerwca 1848 wydzierżawili je Janowi Mierzejewskiemu i Franciszkowi Ostrowskiemu. Podczas Powstania Styczniowego w 1863 właścicielem dworu w Zastawiu był Teofil Czajkowski. U niego przed bitwą schronili się powstańcy i tu zostali zaskoczeni przez Rosjan.

Wygląd dworu według opisu Krzysztofa Osiaka:
"(...)Był to drewniany dwór z zabudowaniami drewnianymi po przeciwległej stronie gościńca wysadzanego grubymi drzewami głównie topolami.Obok dworu był duży sad i wiatrak, 2 sadzawki. Od domu dziedzica do gospodarstwa była wybita kamieniami droga, obok było pole przeznaczone na ogrody a w pobliskich olszynach były pokopane szerokie rowy w których uprawiano jakieś rośliny bądź trawy z których zbierano nasiona.
Po wybuchu Powstania Styczniowego wszedł w życie ukaz carski, który gwarantował chłopom uwłaszczenie ziemi zabierając z dworu. Między innymi mojemu pradziadkowi się dostało, zniesiono pańszczyznę.Dwór i majątek
częściowo zubożał i popadł w długi. Dziedzic wyciął gruby las i to co zostało dostali chłopi. Po pewnym czasie zadłużenie majątku było tak duże że przejęła go jakaś instytucja ziemska zajmująca się upadłościami, a następnie w 1909r dwór rozparcelowano. Budynki rozebrali chłopi, z części nich postawiono nowe domy a pole rozdano i rozsprzedano mieszkańcom i innym ludziom którzy tu przyszli (...)"

Wygląd dworu według opisu Franciszki Osiak urodzonej w 1898 r.:
We dworze rosły stare duże kasztany, był stary i duży sad. (...) to dom dziedzica ; poniżej za domem po przeciwnej stronie drogi, budynki gospodarcze. W bok od budynków biegnie tzw. ,,zielona dróżka" do widocznego wiatraka.

Jan Wojnarowicz z Zastawia był świadkiem rozbierania całego dworu. Z kolei inny mieszkaniec Zastawia orząc pole znajdował wiele kamieni pochodzących z rozebranego dworu.

tekst: Rafał Gościnny 2011