Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Szczerbięcin
Zdjęcie Waldemar Sosnowski 2011
Miniatura Szczerbięcin

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Szczerbięcin

Czernbienczin

Województwo:pomorskie
Powiat:tczewski
Gmina:Tczew (wiejska)
Rodzaj obiektu:Dwór

Rejestr zabytków

Park:nr rej.: 18 z 12.07.1948

Stan obecny

Dwór nie istnieje. Własność UG. w Tczewie

Historia

Dwór z XVIII w.
Pierwsza wzmianka o Szczerbięcinie pochodzi z ksiąg wieczystych z 1366 r., mówi o nadaniu 22 włók ziemi przez Wielkiego Mistrza Krzyżackiego Winrycha von Kniprode czterem braciom: Bartłomiejowi, Janowi, Michałowi i Ditrychowi von Elnisch.
Nazwa Szczerbięcin pochodzi od najmłodszego z braci Elnisch, Ditrycha Czirbeezin (Szczerbięcin), który od 1385 r. zostaje właścicielem tych dóbr. W 1 poł. XVII w. wieś liczyła 28 włók i żyło w niej 6 zagrodników. Na przełomie stuleci Szczerbięcin bardzo często zmieniał swoich właścicieli i zarządców, którymi byli: w 1725 r. Bernard von Tanden-Trzciński, w 1729 r. Józef Pruszak, w 1735 r. Franz Owidzki, w 1753 r. Andreas Konrad von Gostomski, w 1765 r. Teodor von Kicki, herbu Gozdawa.
Teodorowi von Kickiemu przypisuje się wybudowanie dworu i założenie wokół niego parku. Kolejnym właścicielem był Simon Thadeus Kicki, (pis. oryg.- Duncker) ulubieniec króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, polski starosta. W latach 1825 - 1903 kolejnym właścicielem został Archibald Mac-Lean, z rodziny szkockim emigrantów przebywających w Niemczech od ponad 100 lat. Za jego panowania w parku zaszły ogromne zmiany. W okresie tym wieś liczyła 2025 morg i zamieszkiwało ją 195 mieszkańców (z czego 74 było wyznania ewangelickiego). W 1881 r. na południe od dworu wybudowany został budynek szkolny o dwóch izbach lekcyjnych. Kolejne lata przynosiły dalszy znaczny rozwój całego majątku. Szczerbięcin zaczął pełnić funkcję rolniczą (m.in. powiększono hodowlę bydła) oraz mieszkalną (po drugiej stronie drogi wiejskiej powstają domki mieszkalne dla pracowników folwarcznych). W 1903 r. majątek przejęła Państwowa komisja Osiedleńcza, która siedemnaście lat później odsprzdałae go niemieckiej spółce rolniczej. Spółka ta w 1920 r. założyła w dworze szkołę rolniczą dla dobrze urodzonych dziewcząt. Ponadto w okresie tym powstała piekarnia i kuźnia oraz powiększyła się hodowlę zwierząt o hodowlę kur i indyków. Niemieccy właściciele opuścili majątek w 1945 r. a wchodzący radzieccy wyzwoliciele całkowicie splądrowali dwór i okolicę. Po reformie rolnej w 1945 r. ziemia została rozparcelowana pomiędzy okolicznych
chłopów, natomiast dwór stał się własnością gminy. W latach 1950 - 1955 za pozwoleniem władz gminnych dwór był stopniowo rozbierany, cegłę i stolarkę okienną wywożono na prywatne budowy. Obecnie po dworze nie ma nawet śladu, istnieje tylko we wspomnieniach mieszkańców.

Opis

Nie zachowały się żadne opisy nieistniejącego już dworu. Był budynkiem piętrowym, wybudowanym na nieregularnym planie kwadratu, o urozmaiconej bryle z dachami dwuspadowymi i dwoma wieżyczkami w fasadzie dwu, i czterokondygnacyjną. Zbudowany był zgodnie z panującą wówczas modą budowlaną, wokół założono ogród romantyczny.

Park

Park krajobrazowy z XVIII-XIX w. Niegdyś znacznie większy, pozostałości o pow. około 2ha. Pewne jest, że wnętrze ogrodu dekorował pojedynczy okaz cisa wyróżniający się oryginalnym kształtem i kolorem. Za czasów władania Mac-Leana zostały sprowadzone różnorodne drzewa i krzewy zamorskie: buki czerwonolistne, sofory japońskie, sosna wejmutka, tulipanowce i białodrzewy. Obecnie park jest zdewastowany, znaczną jego część zamieniono na warzywniki i poletka uprawne. We wschodniej części założenia istnieje staw, który niegdyś połączono rurociągiem z jeziorem.

Inne

oficyna dla służby dworskiej
stajnia z wozownią, obory i stodoła

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.